(Toplumsal İlişkiler 1509)
وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْاَرْضِ مَرَحاًؕ اِنَّ اللّٰهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍۚ
“ Küçümseyerek, surat asarak insanlardan yüz çevirme. Yeryüzünde bilgi ve becerilerini kötü kullanıp böbürlenerek, çalım satarak yürüme. Allah kendini beğenmiş, övünmek için iyiliklerini sayıp döken kimseleri sevmez.” (Lokman/18)
Büyüklenme, kendini beğenmişlik, kibir her ne derseniz deyin, insan için en tehlikeli davanışlardan biridir desek yanlış söylemiş olmayız.
Zira kibir yüce Yaradan’ın en sevmediği tutum ve davranışlardandır. İnsanın nefsini Tanrı görmesinden tutun da,
فَقَالَ اَنَا۬ رَبُّكُمُ الْاَعْلٰىؗ “Ben sizin en yüce rabbinizim!” dedi.” (Naziat/24) diyen Firavun’un, tanrılık iddiası hep kendini beğenmişliğin acı sonuçları değil midir?
Sigmund Freud; “üç istek sizi başkalarının kölesi yapar; sevilme isteği, beğenilme isteği ve takdir edilme isteği. Bunlara ihtiyaç duymayan kişi, artık çok güçlü ve özgürdür” derken insan psikolojisinin derinliklerinde yatan bu kibir ve böbürlenme isteğine atıf yapar.
Aşk beklentisizliğin ta kendisi olmasına rağmen insan önce sevilmek ister nedense. Halbuki bu beklenti başkalarına kul köle olmak demektir. Hele beğenilme isteği, sosyal medyada “beğen” tuşuna basma ve takipçi sayısıyla gurur duyup övünmek çağdaş dünyanın en büyük handikapıdır.
Bir de takdir edilme isteği ve beklentisi var ki, bu da insanı özgürlükten köleliğe götüren bir prangadır aslında. Her ne kadar takdir edilmek iyi bir şey olsa da, takdir edilme beklentisi iyi değildir.
Şemsettin ÖZKAN
13.08.2024 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com