(Toplumsal ilişkiler 804)
وَقُلْ لِعِبَادٖي يَقُولُوا الَّتٖي هِيَ اَحْسَنُؕ اِنَّ الشَّيْطَانَ يَنْزَغُ بَيْنَهُمْؕ اِنَّ الشَّيْطَانَ كَانَ لِلْاِنْسَانِ عَدُواًّ مُبٖيناً
“Kullarıma söyle; ‘Sözün en güzelini, doğru olanını, yoruma müsait olmayanını söylesinler.’ Sonra şeytan, şeytan tıynetli ahlâksız azgınlar, şeytanî güçler aralarını bozar. Şeytan, insanın apaçık bir düşmanıdır.” (İsra/53)
Şunu hiç aklımızdan çıkarmamamak gerek herhalde değerli dostlar! Yüce Mevla boşuna iki dudak, iki göz, iki kulak vermemiş. Ağzımızın içinne dişler dişlerin arkasına dili boşuna gizlememmiş. “Dokuz yutkun bir konuş” diye de boşuna laf etmemişler. Yani düşünerek, lafını tartarak konuş demişler.
Hz. Mevlana der ki; “konuşmadan önce sözlerini üç kapıdan geçir. Birinci kapıda kendine sor, “bu doğru mu?” ikinci kapıda sor, “bu gerekli mi?” Üçüncü kapıda sor, “bu nazik mi?” Hz. Pir bir nevi eline bir süzgeç al, sözlerini bu elekten şöyle bir süz öyle konuş diyor. Kulağına gelen söz;
1- Doğru mu?
2- Gerekli mi?
3- Nazik mi? Diye kendine bir sor hele diyor.
Doğru olmayan sözü almada, konuşmada ve buna göre hareket etmede insanın önce kendine ettiği bir kandırmaca vardır. Yalan, gerçeğe aykırı olan söz söylemek her şeyden önce insanı yarı yolda bırakır. Çünkü söz uydurma, sahih değil, sıhhatli hiç değil. O zaman bu aslı astarı olmayan sözlerle oyalanmak, vakit kaybetmekten ve gerçeği öğrenince de insanın sinirlerini yıpratmaktan başka bir işe yaramayacaktır.
İkincisi gerekli olmayan, konuşulunca lüzumsuz olduğu kanaatine varılan sözler de insana bir şey kazandırmaz. Bir oyalanmadan, vakit israfından öteye gitmez. Üstelik karşı tarafta kendimizin kalitesiz, boşboğaz imajı oluşmasına yol açabilir. Bu hal de tıpkı birincisinde olduğu gibi aleyhimizedir.
Üçüncüsü toplumsal ilişkilerimizde medeni, ahlaki, edebi olup olmadığımızla ilgilidir. Kaba saba davranışlar, sert söylemler, iğneleyici, laf sokucu sözler muhataplar tarafından asla tasvip edilmez. Bu yüzden nazik, kibar olmayan söz ve davranışlar sergilemek de insanlar nezdinde sevilmeyen hususlar içinde belki de ilk sırada yer alır desek abartmamış oluruz.
Şemsettin ÖZKAN
07.09.2022 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com (Antalya Üç Kapı)