(Toplumsal İlişkiler 495)
يَوْمَ لَا يَنْفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَۙ
اِلَّا مَنْ اَتَى اللّٰهَ بِقَلْبٍ سَلٖيمٍؕ
“O Gün ne malın mülkün faydası olacaktır kişiye, ne de çoluk çocuğun.” (Şuara/88)
“Ancak tertemiz bir kalple Allah’ın huzuruna gelenler
kurtulacaktır O Gün.” (Şuara/89)
Hz. Mevlana “hâl ile öğüt veren kâl (söz) ile öğüt verenden hayırlıdır” derken bize hoca eğitimcilerin nasıl olması gerektiği konusunda ipuçları verir. Örnek model olma konusunda yine Hz. Pir der ki; “ halinle söz söyler hale gel!” Yani hoca olmak, eğitimci olmak öyle her babayiğidin harcı değil.
Bakınız Osman Nuri Topbaş hocamız “Hal Ehli Olmanın İnceliği” adlı yazısında şöyle der:
Cenâb-ı Hak bizden takvâ ile müzeyyen fedâkâr bir gönül istiyor. Bu meyanda bizden; Kalb-i Selîm istiyor: Âdeta rafine olmuş, filtreden geçmiş, böylece nefsânî arzuların sıklet ve kesâfetinden arınmış, tertemiz gönül istiyor. Kalpte maddî-mânevî ne kadar yanlış temâyül ve muhabbet varsa hepsinin sökülüp atılmasını, böylece onun, cemâlî sıfatlarla müzeyyen bir nazargâh-ı ilâhî hâline gelmesini diliyor. Sonra da biz kullarını selîm bir kalp ile “selâm yurdu” olan cennete dâvet ediyor. Zira âyet-i kerîmede şöyle buyuruyor: “O gün ne mal fayda verir, ne de evlât. Ancak Allâh’a kalb-i selîm (tertemiz bir kalp) ile gelenler müstesnâ.” (eş-Şuarâ, 88-89)
Yine Rabbimiz bizden; Kalb-i Münîb istiyor: Dâimâ Hakk’a yönelen, her hâlükârda hakkı ve hayrı bulan bir kalp istiyor. Hayır ile şerri net olarak ayırt eden, bir pusula gibi dâimâ Hakk’ın râzı olduğu istikâmeti gösteren, her fırsatta Allah rızâsını arayan, mâsivâdan uzak bir kalp… Âyet-i kerîmelerde şöyle buyrulur: “Cennet de takvâ sahiplerine yaklaştırılır; (onlardan) uzakta değildir. (Onlara şöyle denir:) İşte size vaad edilen cennet! O, Allâh’a yönelen, emirlerine riâyet eden, görmediği hâlde Rahman’dan korkan ve kalb-i münîb (Allâh’a yönelmiş bir kalp) ile gelen kimselere mahsustur.” (Kāf, 31-33)
Bu itibarla, sohbetçinin bilhassa ibâdet, muâmelât ve ahlâkı düzgün olmalıdır. Tâbiînin büyük imamlarından Ebu’l-Âliye şöyle der:
“Biz, kendisinden (hadis) almak için bir kişinin yanına gittiğimizde, önce onun namaz kılışına dikkat ederdik; eğer namazını güzel kılarsa, «O, diğer işlerini de güzel yapar.» diyerek yanına otururduk. Namazını huşû ve tâdil-i erkâna riâyet etmeden kılarsa; «Onun diğer işleri de menfîdir.» diyerek yanından kalkardık.” (Dârimî, Mukaddime, 38/429) Hocamız sohbet edenlerin yani eğitimcilerin nasıl olması gerektiğini şöyle izah eder:
Bunun için sohbetçi, güzel ahlâka ve kalbî derinliğe sahip olmalıdır. Zira sohbet eden kişiler, kalplerindeki muhabbet, aşk ve vecdi sohbetlerine taşırlar. Tıpkı gül, karanfil ve nâdide çiçeklerle bezenmiş bir bahçe üzerinden esen sabah melteminin, gittiği yere, gönüllere bahar ferahlığı veren lâtîf râyihalar götürmesi gibi… Yani, sohbetteki mânevî hâl, sohbet edenin kalbî kıvâmını gösterir.
Bu sebeple sohbetçi, hayatının her safhasında, bilhassa sohbet meclisinde İslâm şahsiyetine yakışır tarzda hareket etmeli, yapmış olduğu her hareket ve söylemiş olduğu her sözün, hattâ gönül dünyasında meydana gelen her müsbet veya menfî temâyülün, yanındaki insanların şaysiyet binâsına konulmuş bir tuğla mesâbesinde olduğunu asla unutmamalıdır. Zira kitleler, öndekilere göre şekillenir.
Asr-ı saâdet, Hazret-i Peygamber’in rûhânî dokusu ile şekillendi. Ashâb-ı Suffe bunun en bâriz misâlidir. Suffe talebelerinden Abdullah ibn-i Mes’ûd, nebevî terbiye altında ulaştıkları hâli ifâde sadedinde;
“Biz, yenilen lokmaların tesbîhini duyar hâle gelmiştik.” buyurmuştur. (Buhârî, Menâkıb, 25)
Sohbetler sadece kuru bir kitap okumadan ibâret kalmamalıdır. Zira kitap okumada daha ziyâde tefekkür ön plandadır. Fakat sohbette tahassüs tefekkürden önde olmalıdır. Duygu derinliği ve hissiyât daha ağır basmalıdır. Çünkü oraya gelenlerin rûhânî (pozitif) enerji alması, o enerjiyle kendilerini muhâsebe etmeleri gerekmektedir. (Osman Nuri Topbaş, Sohbet ve Adabı/Erkam yayınları)
Şemsettin ÖZKAN
23.10.2021 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-islamveihsan.com