(Toplumsal İlişkiler 965)
وَاِذَا قٖيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَٓا اَنْزَلَ اللّٰهُ قَالُوا بَلْ نَـتَّبِـعُ مَٓا اَلْفَيْنَا عَلَيْهِ اٰبَٓاءَنَاؕ اَوَلَوْ كَانَ اٰبَٓاؤُ۬هُمْ لَا يَعْقِلُونَ شَيْـٔاً وَلَا يَهْتَدُونَ
“Ne zaman o kimselere (gerici, gelenekçi ve taklitçi cahillere:
“Gelin) Allah’ın indirdiğine (akli ve nakli delillere, insani ve İslami değerlere) uyun” denilse, onlar: “Hayır, biz atalarımızı izinde ve üzerinde bulduğumuz şeye (yerleşik geleneklere ve geçmişten kalan göreneklere) uyarız” derler. (Peki) Ya ataları (ve örnek aldıkları eski toplulukları ve tarihi tabuları); akılları gerçeğe ermeyen ve doğru istikameti de bulup bilemeyen kimseler idiyse? (Hâlâ mı körü körüne onların peşinden gidecek ve köhnemiş bir geçmiş hevesiyle, gerçeklere direnecekler?)” (Bakara/170)
“Esaretin Bedeli” filminden ve son olarak 2022 Katar FİFA Dünya Kupasının açılış töreninden tanıdığımız dünyaca ünlü Amerikalı oyuncu Morgan Freeman, “aptallık nedir?” sorusuna şu cevabı verir:“Gerçeği bilerek, gerçeği görerek hâlâ yalanlara inanmaktır.” Neden gerçeği bildiği halde yalanlara inanmaya devam etmek, gözlerini gerçeklere kapatmak aptallık oluyor acaba? Neden?
Gerçek, doğru olan yani hakikat, mutlak doğru ve gerçek anlamına gelir. Felsefede ise algılanabilen ve izah edilebilen her türlü kavram için hakikat kelimesi kullanılır.Kelimenin bir diğer manası ise zahir sözcüğüyle zıt anlamlıdır. Zahir, bir şeyin maddi ve somut tarafı anlamına gelirken, hakikat, işin iç yüzü ve çekirdeği manasına gelir. Türk Dil Kurumuna göre hakikat; yalansız olan, gerçek ve doğru demektir. Yani yalanlarla gerçekler birbirine zıtlar.
Hz. Mevlana; “her şeyi zıddıyla anla” derken bu konuda bize ışık tutar. Hakikat mutlak doğru ve gerçek olan olduğuna göre yalan da gerçeğin hilafına olanlar ya da söylenmiş sözler demek oluyor. İnsan neye inanır? Elbette gerçek olana inanır. Herhalde akıllı bir insanın yalana inanması söz konusu olamaz.
Eğer inanırsa ne olur? Elbette ki aptal olur. Yani zekası pek gelişmemiş olan, alık, bön, ahmak.
Yukarıda söz konusu ayette de bağnazlığa kaçan atalarından gördükleri pagan kültürün sonucunda kendilerine dahi faydası olmayan putlara tapan akıllarını kullanmayan, taklitçi putperest Mekke aristokrasisinin aptalları eleştiriliyor.
Şemsettin ÖZKAN
15.02.2023 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com
4-milliyet.com.tr