(Toplumsal İlişkiler 1091)
وَلَوْ شِئْنَا لَاٰتَيْنَا كُلَّ نَفْسٍ هُدٰيهَا وَلٰكِنْ حَقَّ الْقَوْلُ مِنّٖي لَاَمْلَـَٔنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ اَجْمَعٖينَ
“Şâyet dileseydik, (insanların irâdesine müdahalede bulunup, hakkı zorla kabul ettirip) herkesi hidâyete erdirirdik. Fakat benim, “Cehennemi kesinlikle, tamamen cinlerden ve insanlardan (emirlerime isyan etmiş olanlarla) dolduracağım!” vaadim mutlaka gerçekleşecektir.” (Secde/13)
John Fowles; “esas trajedi buydu bir adamın kötü olmaya cesaret etmesi değil milyonlarca insanın iyi olmaya cesaret edememesiydi” derken sanki, yukarıdaki ayetin izahını yapar gibi. Cehennem niçin öylesine tıka basa cin ve insanlarla dolu olacak ki?
İyi insan olmaya kalabalıklar cesaret edemiyor. İyi insan olma konusunda çok cüz’i miktar insan hariç, çoğunluk kötü olmaya, ya da kötü olanlardan birini, birkaçını ya da çoğunu yapmaya meyyal.
Yukarıda söz konusu edindiğimiz ayette, milyonlarca insanın, tam donanımlı özgür iradeli kılınmalarına rağmen iyi olmaya cesaret edememesinin, bir trajedi olarak cehennemle buluşmasına neden olması, Mahmut Kısa mealinde şöyle verilmiş:
“Şimdi sizi yeniden dünyaya göndersek de iman etseniz, böyle bir imanın ne değeri olur? Kaldı ki, eğer isteseydik, siz daha dünyadayken irâdenizi elinizden alır ve bütün insanları ve cinleri zorla emrimize boyun eğdirerek doğru yola iletirdik fakat imtihân hikmeti gereğince, dilediğiniz inanç ve hayat tarzını özgürce seçmenize izin verdik. Zira insan, ancak kendi özgür irâdesiyle ve bilinçli olarak doğru yolu seçtiği takdirde gerçek anlamda ahlâk ve erdemliliğe ulaşabilir. Bu yüzden, insandaki potansiyel gücün açığa çıkması için onu imtihâna tâbi tuttuk ve bu yolda ihtiyaç duyduğunuz her türlü imkân ve yetenekleri size verdik. Buna rağmen, sizler kötülüğü tercih ettiniz. Böylece, tarafımdan değişmez bir ilâhî yasa olarak ta ezelden ortaya konulan şu hüküm gerçekleşmiş oldu: “Yemin olsun ki, cehennemi Bana isyan eden bütün cinlerle ve insanlarla dolduracağım!”
Şemsettin ÖZKAN
22.06.2023 KONYA
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com