(Toplumsal İlişkiler 2014)
اِقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فٖي غَفْلَةٍ مُعْرِضُونَ
“İnsanların hesap (sorgulanma zaman)ları yaklaştı. Ama onlar hâlâ gaflet içinde (Hakk’tan) yüz çevirmektedirler.” (Enbiya/1)
İnsan öyle gaflete dalar ki, yaptıklarının bir gün faturasını ödemeyecek sanır. Gelişigüzel, sallapati, rastgele davranışlar sergiler. Halbuki bugünün dünü olduğu gibi bir de yarını vardır.
Şair, yazar ve çevirmen İlhan Berk; (1918-2008) “hesabını veremeyeceğiniz işlere kalkışmayınız. Çünkü öteki tarafta bulaşık yıkatmıyorlar” derken bu sorgulamayı yapar. Cahit Zarifoğlu ise; “yükümüz ağır, sorumluluk duygumuz ise zayıf” derken, elini taşın altına koyanların azlığını ve mesuliyet duygumuzun zayıflığını hatırlatır bize.
“Öyle ya, yoksa insan, yeryüzünde sorumsuz ve başıboş bırakılacağını mı sanıyor?” (Kıyame/36) Ayette insanın sorumluluk sahibi olarak yaratıldığına vurgu yapılır. İnsanın tüm yaptıklarından ötürü ahlaken sorumlu tutulmadan öylece yeryüzünde başıboş deli koyun gibi dolaşsın diye yaratılmadığına güçlü bir atıf yapılır. Ancak insan yeryüzünün halifesi (yetki ile donatılmış) olarak yaratılmasına rağmen, sorumluluk verilmiş olmasına rağmen, yükü ağır olmasına rağmen, maalesef mesuliyet, risk alma, mücadeleye girme duygularının zayıf olduğunu söylemek gerçekten üzüntü verici.
Hesapsızlık, kitapsızlık ve başıboşluk ne kötü bir durum? İnsan böyle bir durumda, sorumsuzca hareket edeceğinden güzel değil böyle davranışlar sergilemek. İnsan yaptıklarının hesabını verebilmeli. Çünkü insan yaptıklarından sorumludur. Dünyada yaptığı yanlıştan kurtulsa bile ahirette bunun hesabı ona mutlak sorulur. Sorumluluğu anlatan derlenen şu sözlerle mevzuyu bitirelim:
“Özgürlük, sorumluluk demektir Bir çok kişinin özgür olmaya cüret edemeyişinin nedeni de budur” (George Bernard Shaw)
“Sorumluluk, kapasite ve güçle elele yürür” (J G Holland)
”Sorumluluktan kaçmak; insanın kendisine ihaneti olur.”
“Yalnız yaptıklarınızdan değil, yapmadıklarımızdan da sorumluyuz.” (Moliere)
“Önemli biri olmanın bedeli, sorumluluktur.” (W. Churchill)
” İnsanı ayakta tutan iskelet ve kas sistemi değil, prensipleri, sorumlulukları ve inançlarıdır.”
“Sorumluluk, insanı eğitir.” (Wendell Phillips)
“Çok az şey, bir insana sorumluluk vermek ve ona güvendiğinizi belli etmek kadar onun gelişmesine hizmet eder.” (Booker T. Washington)
“Her doğru, insana bir sorumluluk, her fırsat bir zorunluluk ve sahip olduğu her şey de ona bir görev yükler.” (John D. Rockefeller Jr.)
“Kendisini anında bir vazifeye adayabilmek, sorumluluk duygusunun nasıl bir şey olduğunu iyi bilen ruhsal istikrarı ifade eder.” (Dağ Hammarskjöld)
“Sorumluluğu kabul edebilmek, insanın değerinin ölçütüdür.” (Roy L. Smith)
“İnsan, yaşadığı sorunlardan dolayı çevresini suçlamaktan vazgeçmeli, dinsel ve ahlakî değerler çerçevesinde irade gücünü ve sorumluluk duygusunu artırmak için çalışmalıdır.” (Albert Schweitzer)
“Herkes kendi kapısının önünü temizlerse, her yer tertemiz olur.” (Anonim)
“Halkalardan biri gevşerse, zincirin tümü kopar.” (Anonim)
“Sorumlusu olmadığımız şartlara verdiğimiz tepkilerden sorumluyuz.” (Allan Massie)
“Esas isimiz, uzakta hayal meyal duran bir şeyi görmeye çalışmak değil, önümüzde açıkça duran işi yapmaktır.” (Thomas Cariyle)
“İnsan, sadece sorumluluk üstlenerek, zihnini sağlam ve dengeli bir şekilde geliştirebilir.” (John Dewey)
“Sahip olduğum en önemli düşünce, Tanrı’ya karşı duyduğum sorumluluk duygum olmuştur.” (Daniel Webster)
“Ulu Tanrı’ya yaraşır şekilde çalışmayan, hem kendisi, hem de diğer insanlar için mutluluk duymadan çalışandır.” (Thomas Cariyle)
“Tanrı’nın sürekli olarak kendisini gözlediğini bilerek hayatı boşa harcama korkuşu kadar insanı canlı tutan hiçbir şey olmadığı gibi, sorumluluklarının neler olduğunu hatırlaması kadar insanın dürüstlüğünü yücelten başka bir şey de yoktur.”
“Kişi, sorumluluğum! bir başkasına devredebilir, ama onunla elele giden karar verme yetkisini devredemez.” (Benvenuto Cellini)
“Herkesin işi haline gelmiş bir iş, aslında hiç kimsenin işi değildir.” (İngiliz Atasözü)
“Önceliklerimiz zorunluluklarımızdan daha büyük olamaz. Haklarımız, sorumluluklarımızı yerine getirdiğimiz sürece korunurlar.” (John F. Kennedy)
“Kişinin sahip olduğu erdemler ya da bilgelik kendisini nadiren mutlu etse de, budalalıkları ve kötü huyları başkalarını sıkça mutsuz eder.” (Samuel Johnson)
“Bir Iider her şeyden vazgeçebiIir; sorumIuIuk hariç.” (John C. MaxweI)
“Düzgün bir insan oIabiImek için, sorumIuIuk üstIenen birisi oImak gerekir.” (Antoine de Saint – Exuper)
“Bir insana kuvvet veren şey, işinde çaIışmak ve iIerIemek gücünü temin eden sorumIuIuk duygusudur.” (Herbert N. Casson)
“Hiç kimse, hem sorumIuIuk hem de umutsuzIuk hissine aynı anda kapıIamaz.” (Antoine de Saint Exupery)
“ÖnceIikIerimiz zorunIuIukIarımızdan daha büyük oIamaz. HakIarımız, sorumIuIukIarımızı yerine getirdiğimiz sürece korunurIar.” (John F. Kennedy)
“Türk insanı; İstikrarlı, kararlı ve azimli olmalıdır. Sorumluluk sahibi olmalı, hizmete talip olmalıdır. Cesur olmalıdır.”( ATATÜRK)
“Sorumluluk, her iki ucu da görünmeyen ve yalnızca ortasını görebildiğimiz bir ipe benzer.” (William McFee)
Şemsettin ÖZKAN
31.12.2025 KONYA
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com
4-suskunduvar.com
5-sivastleml.meb.k12.tr