(Toplumsal İlişkiler 1883)
يَٓا اَيُّهَا الَّذٖينَ اٰمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثٖيراً مِنَ الظَّنِّ اِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ اِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً اَيُحِبُّ اَحَدُكُمْ اَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ اَخٖيهِ مَيْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللّٰهَ اِنَّ اللّٰهَ تَـوَّابٌ رَحٖيمٌ
“Ey iman edenler! (Birbiriniz hakkında kötü) Zandan (ve tahmini kurgulardan) çoğunlukla kaçının; çünkü zannın (haksız ve alâkasız olan) bir kısmı günahtır (ve yalandır. Ve sakın) tecessüs de yapmayın (birbirinizin gizli ve ayıp yönlerini araştırmayın). Kiminiz kiminizin gıybetini de yapmasın (arkasından çekiştirmesin.) Sizden biriniz, ölü kardeşinin etini yemeyi sever mi? İşte (nasıl) bundan tiksindiniz. (Öyle ise) Allah’tan korkup (başkalarına kötülük düşünmekten ve küçük düşürmekten) sakının. Şüphesiz Allah, tevbeleri kabul edendir, çok Esirgeyendir.” (Hucurat/12)
Bir sosyal medya paylaşımında; “Bir çocuğun elinden şekerlemesini alırsanız, geriye kalanları da fırlatır atar diyor yazar, insanların derinlikleriyle oynamayın” yazması ne ifade ediyor olabilir?
İnsan ilişkileri hiçbir zaman karşıdakinin gizli hallerini araştırmak, küçük düşürmek, alaya almak, hafife almak üzerine bina edilemez. Mahrem durumları ifşa edilemez. Hanesine izin almadan girilemez. İzinsiz ses,resim, video gibi materyalleri gerek basın yoluyla gerekse sosyal medya gibi birtakım platformlarda yayınlanamaz. Çünkü suçtur. (TCK.madde 134)
Sâbıkalı olmayan, suç işleme bakımından ciddi şüpheye sebep olacak davranışları bulunmayan bir kimsenin gizlediği bir işini, davranışını, halini araştırmak ve açıklamak ise âyette yasaklanan tecessüs kapsamına girmekte olup İslâm ahlâkçılarına göre ayıptır, dine göre de câiz değildir, günahtır. Ancak düşmanların Müslümanlar hakkındaki plan, program ve niyetlerini anlamak, zamanında tedbir almayı sağlamak gibi amaçlara yönelik casusluk faaliyeti, bunda zaruret bulunduğu için yasak kapsamına dahil edilmemiştir.
İnsani münasebetler Hz. Mevlana’nın söylediği sisteme göre inşa edilirse, sorunların bir çoğu kolayca çözülebilir. Gerçekten çok zor Mevlana’nın dediği gibi olmak. Hz. Pir; “keser gibi olma hep bana, hep bana, rende gibi olma, hep sana, hep sana. Testere gibi ol, hem sana, hem bana.” Sadece bireysel ilişkilerde değil, uluslararası ilişkilerde de “kazan kazan” formülü geçerli kılınmadıkça sorunlar çözülemeyecek, tam aksine çığ gibi büyüyecektir.
Şemsettin ÖZKAN
22.08.2025 KONYA
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com
4-suskunduvar.com