KALP HARAP OLUR, KALPTEN HÜZÜN GİDİNCE

(Toplumsal İlişkiler 57)

فَلَوْلَٓا اِذْ جَٓاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلٰكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
“Hiç olmazsa, başlarına bu belâlar geldiği zaman tövbe edip boyun eğselerdi ya! Fakat tam aksine, iyice azgınlaştılar; bu yüzden kalpleri kaskatı kesildi ve şeytan, yaptıklarını onlara güzel gösterdi. Kötülüğü alışkanlık hâline getirdikleri için, zamanla bu kötülüklerden etkilenmez oldular ve fenalığı iyilik, günahı sevap saymaya başladılar; vicdanları dondu, akılları tutuldu, azıttıkça azıttılar.”(Enam/43)

“Hazan dediler hüzün dediler kalbimizi ele verdiler. Oysa gelen sadece sonbahardı, güzelliği göremediler” derken Özdemir Asaf, hüznün yani gönül burukluğunun içsel duygulanımın, gönül üzgünlüğünün, iç kapanıklığının, üzüntünün ve hazan mevsimindeki güzelliğin görülemediği için hayıflanır.

        İbn-i Arabi, “kalpten hüzün gidince kalp harap olur” derken kalbi bir defineye benzetir ve onun kırık dökük harabe ve hüzünlü yerlerde bulunduğuna dikkat çeker. Kalbe kalp diyebilmemiz için hüzünle gıdalanmasını da eksik etmememiz gerekir. Çünkü kalbin gıdası hüzündür, derttir ve acılardır. Çünkü insana yol gösterir, tecrübe yaşatır. Sözden anlamadıklarında insana halden anlatır. Diğer gamlı olmayı, başkalarını anlamayı öğretir bize. Empati yaptırır insana hüzün.   

        Âşık Beyhanî bir Erzincan türküsünde gurbetle birleştirip bir başka güzel anlatır bize hüznü;

Yolumuz gurbete düştü
Hazin hazin ağlar gönül
Araya hasretlik girdi
Hazin hazin ağlar gönül

Bu mudur senin eserin
Sinemi yaktı kederin
Ölürsem olmaz haberin
Hazin hazin ağlar gönül

Beyhani’yem budur halim
Senden ayrı düştü yolum
Bu hasretlik bana zulüm
Hazin hazin ağlar gönül

       Olcay Yazıcı, Hüzün Yazıları adlı eserinde, hüzünle yaşamayı güzel karşılamanın elzem olduğunu anlatır hep;  

      “Kalabalıkların duyarsızlığına rağmen, entellektüel direncinle bu “kahrı” çekeceksin. Ayrıcalığın burada işte… Saçakların altına sığınmadan yürüyeceksin yolunu. Cesur yürek çıkacaksın günışığına ve başkaları karşısına. Sıra malı hükümlere boyun eğmeden… Kimliğine, yazgına, mazine, dünya görüşüne insan oluşun üstün statüsüne yabancılaşmadan, yozlaşmadan yaşamak… Varlığına, sebebine, kederine sitemlenmeden adım atmak. Hüznü hoşça karşıla, ıstırapla el sıkış yiğitçe! Kendini aşabilene kurşun dahi işlemez.

      Hayatı hüzünle geçmiş yetim, öksüz büyümüş Sevgili Peygamberimiz kutsal kitabımızı okurken bile hüzünlü bir tavırla okumamızı öğütler bize;

       “Kur’an hüzünle nazil oldu, onu okurken ağlayınız. Ağlayamıyorsanız, ağlar gibi okuyunuz (veya kendinizi ağlamaya zorlayınız.)” (İbn Mâce, İkametüssalah, 176)

         Hüzün olaylardan ders çıkarma eylemidir. Meselelere nüfuz etme hareketidir. Yanlışların farkına varma, pişmanlık duyma, özür dileme ve Yaradan’ına tövbe etme, bağışlanma dileme operasyonudur. “Hüzün taze tutar aşk yarasını. Yaramdan da hoşum, yârimden de,” derken Hz. Mevlana da, hüznün aşk yarasına merhem oluşuna değinir ve o yarayı ona bahşeden Rabbine sonsuz şükranlarını sunar. Ağlayıp sızlamaz, kadere isyan etmez, yarasından ve o yarayı halk edip ona verenden hoşnutluğunu dile getirir.

         Bazen hüzün insanın yaşam felsefesi olur. Yaşam tarzın olmuştur. Elde avuçta hep hüzün vardır. Yani senin tek sermayen o olmuştur. Hiçbir zaman seni terk etmez gölge gibi takip eder seni. Sanki insanın varlık sebebi gibi bir şeydir o. 1996 Konya mahreçli bir şiirimde hüznü gönlüme bağdaş kurup hiç kalmayacakmış gibi otura kalan birine benzetirim:

Gökler çullanıverir de yeryüzüne

Nefesim çıkar iğne deliğinden

Bağdaş kuruverir de hüzün gönlüme

Ölüler geçit resmi yapar geceden

Sonra ışık kaybolur da gözlerimden

Karanlıklar olur benim yoldaşım

Tabutum yürür korkarım ölümümden

Yağmurlarla ağlar musalla taşım    

Şemsettin ÖZKAN

  04.06.2020 KONYA

KAYNAKLAR

1-kurandiyanet.gov.tr

2-kuranmeali.com

3-kitapsepeti.com

4-antoloji.com