(Toplumsal İlişkiler 780)
اَفَرَاَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ اِلٰهَهُ هَوٰيهُ وَاَضَلَّهُ اللّٰهُ عَلٰى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلٰى سَمْعِهٖ وَقَلْبِهٖ وَجَعَلَ عَلٰى بَصَرِهٖ غِشَاوَةًؕ فَمَنْ يَهْدٖيهِ مِنْ بَعْدِ اللّٰهِؕ اَفَلَا تَذَكَّرُونَ
“Kendi arzu ve heveslerini hayatın biricik gayesi hâline getirerek ihtirâslarını tanrı edinen ve Allah’ın da,sapıklığı hak ettiğini bildiği için kulağını ve kalbini mühürleyip gözlerinin üzerine perde çekerek hidâyetten mahrum bıraktığı insanın acıklı hâlini bir düşünsene! Söyler misiniz; Allah böyle birini saptırdıktan sonra, artık kim onu doğru yola iletebilir? Öyleyse, ey insanlar, bunları düşünüp öğüt almayacak mısınız?”(Casiye/23)
Osho’nun; “aşırı ego bir insanın zayıflıklarını gizlemek için kullandığı kalkandır. Güçlü insanların yüksek egoları olmaz” sözünden ne anlamalıyız? Albert Einstein’ın;“ne kadar çok bilgi, o kadar düşük ego, ne kadar az bilgi o kadar yüksek ego” sözü de hemen hemen aynı şeyi anlatır. Aşırı derecede benlik insana zararlı olduğu gibi, etrafına da zararlıdır. O halde ego nedir?
Ego benlik anlamına gelir. Benlik insanın kişiliğinde bulunur. Ancak kontrol edilmezse ortaya çıkar ve sergilediği davranışlar bu ismi alır. Kişi sürekli olarak kendini ortaya koyarsa ve kendi özelliklerini yüceltirse egoist olur.
Egosunu kontrol edemeyen insanlara egoist denilir. Bu bazı insanlarda hastalık boyutunda olan bir durumdur. TDK sözlüğünde ise egoist kelimesinin karşılığı kendisinden başkasını düşünmeyendir. Sadece kendi menfaatini gözeten kimsedir. Sözlükte egoizmde aynı anlamlara gelir. Egoist Fransızca kökenli bir kelimedir. Egoist olarak tanımlanan bireyler kendini herkesten üstün görürler. Başkalarının onlara saygı göstermesi gerektiğine inanan bu tip insanlar sürekli söze ben diye başlar. Bu duygu egosunu yönetmeyi bilmeyen insanlarda ortaya çıkar. Ego kelimesinden türeyen bu kelimeler, bu duyguya sahip olan kişileri ya da akımları ifade etmek için kullanılır. İnsanın karakterinde bulunan egoistlik kontrol edilemezse onu bir acımasız zalime kolayca dönüştürebilir. Bu yüzden olsa gerek tasavvufta insanın nefsine hakim olması, egosunu asla putlaştırmaması, nefsini tezkiye etmesi hararetle önerilir.
Son sözü Hz. Mevlana söyler: “Gündüz gibi ayaydın olmayı istiyor isen, önce o geceye benzeyen benliğini yakacaksın.”
Şemsettin ÖZKAN
14.08.2022 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com
4-milliyet.com.tr