(Toplumsal İlişkiler 414)
وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فٖي هٰذَا الْقُرْاٰنِ لِلنَّاسِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍؕ وَكَانَ الْاِنْسَانُ اَكْثَرَ شَيْءٍ جَدَلاً
“İşte görüyorsunuz; Biz bu Kur’an’da, insanlara doğru yolu gösterecek bütün ibret verici, aydınlatıcı örnekleri teker teker ele alıp işledik. Fakat insanoğlu, gerçekler karşısında itiraz etmeye, inatla ve körü körüne tartışmaya o kadar düşkün bir varlık ki!” (Kehf/54)
Hz. Mevlana der ki; “kötülerle münakaşa etme ‘üzerler’ iyilerle münakaşa etme ‘küserler” derken insanın münakaşaya tartışmaya düşkün oluşuna ve bunun kötü sonuçlarına dikkatlerimizi çeker. Netice itibariyle üzülmek ve küsmek var. Çıkarılacak tek sonuç; “tartışmak iyi değildir.”
Peki münakaşa neden güzel değildir? Münakaşanın yani
tartışmanın
on zararı vardır:
1-
Hasede (kıskançlığa)yol
açar:
Haset
ise, ateşin odunu yediği gibi, iyilikleri yer. Tartışmada galip
gelen de, mağlup olan da zararlıdır. Mağlup olana, (Falanca
senden daha ileri görüşlüdür) denince, galip gelene haset etmeye
başlar. Tartışmada galip gelen kimse, kendini üstün görmeye
başlar. Hadis-i şerifte,
“Allahü teâlâ, kibredeni alçaltır, tevazu edeni yükseltir”
buyuruldu.
(Taberani)
2-
Hakkı küçük gösterir:
Tartışmacı,
kendini üstün görme hastalığından kurtulamaz. Her zaman
kendisinin hakim olmasını ister. (Niye hep kendin konuşuyorsun)
diyenlere, (Biz böyle davranmakla ilmin izzetini koruyoruz) der.
Hasmının bildirdiklerine önem vermez, onun delillerini küçük
görür. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
“Hakkı
küçük görmek kibirdendir.” İ.Gazali
3-
Kin tutmaya yol açar:
Fikrinin
kabul edilmediğini gören tartışmacı, hasmına kin besler, bazen
ömür boyu onu affetmez. Kin felakettir. Hadis-i şerifte; “Mümin
kinci olmaz,” buyuruldu.
İ.Gazali
4-
Gıybete sebep olur:
Tartışmacı,
hasmının sözlerini naklederek, (O şöyle dedi, ben şöyle cevap
verdim) diyerek kendini gıybetten kurtaramaz. Halbuki gıybet etmek,
ölü eti yemek gibidir.
5-
Övünmeye sebep olur:
Tartışmacı,
galip gelirse, kendini övmekten kurtaramaz. (Şu delilleri getirerek
susturdum) diye kendini över. Halbuki, (Çirkin olan doğru, kişinin
kendini övmesidir). Bir âyet-i kerime meali:
“Allahü
teâlâ, kendini beğenip övünen hiç kimseyi sevmez.”
(Lokman/18)
Arkadaşını
mağlup etmekle övünen bir cemiyette, kardeşliğin tesisi mümkün
olur mu? Övünmek, başkasını hakir, aşağı görmekten ileri
gelir. Halbuki hadis-i şerifte buyuruldu ki:
“Din
kardeşini hakir görmek, kötülük olarak yeter.” (Müslim)
6-
Kusur araştırıcı olur:
Tartışmacı,
hasmını yenmek için onun gizli kusurlarını araştırmaktan
kendini alamaz. Halbuki başkalarının kusurlarını araştırmak
günahtır. Tartışmacı, hasmının bedeni kusurlarını ima ile de
olsa söyler. Mesela; hasmı gözlüklü ise, (Bu gerçekler gözlükle
görülmez) diyerek hasmının, gözündeki, bedeni kusurunu ilmi
noksanlığı için bir özür sayar.
7-
Zarara düşmesine
sevinir:
Tartışmacı,
hasmının kötü duruma düşmesine sevinir. Halbuki hadis-i şerifte
buyuruldu ki:
“Kendisi
için sevdiğini, din kardeşi için sevmeyen kâmil mümin olamaz.”
(Buhari)
8-
Riyaya yol açar:
Tartışmacı,
zahiren hasmına sevgi gösterir ise de, bunun yalan olduğunu bilir.
Bu ise münafıklık alametidir. Tartışmacı halkın gözüne
girmeye çalışır. Bu ise riyadır. Hadis-i şerifte,
“Riya küçük şirktir” buyuruldu.
(Taberani)
9-
Hakkı inkâra yol açar:
Hakkın
hasmının ağzından çıkmasına nefret eder. Bu ise felakettir.
Hadis-i şerifte, “Allahü
teâlânın en sevmediği kimse, hakkı kabul etmekte inat edendir”
buyuruldu.
(Buhari)
10-
İnada sebep olur:
İnat
da, nefrete, düşmanlığa yol açar.
Hadis-i
şerifte buyuruldu ki:
“Din
kardeşine itiraz etme, boş konuşma, (üzücü)
şaka
yapma ve verdiğin sözden cayma!” (Tirmizi)
Şemsettin ÖZKAN
26.07.2021 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-ehlisunnetbuyukleri.com