(Toplumsal İlişkiler 915)
فَكُلٖي وَاشْرَبٖي وَقَرّٖي عَيْناًۚ فَاِمَّا تَرَيِنَّ مِنَ الْبَشَرِ اَحَداًۙ فَقُولٖٓي اِنّٖي نَذَرْتُ لِلرَّحْمٰنِ صَوْماً فَلَنْ اُكَلِّمَ الْيَوْمَ اِنْسِياًّۚ
“Ye, iç, gözün aydın olsun! Buradan ayrıldığında, eğer bir insanla karşılaşırsan, onunla hiç konuşma, sadece işâretlerle ona de ki: ‘Ben Merhamet Sahibi yüce Rabb’im için, bir süre konuşmamak üzere oruç adadım; bu yüzden bugün hiç kimseyle konuşmayacağım!’ Korkma, sorulara cevabı ben vereceğim.” (Meryem/26)
Sükut… Düşünceye dalan derviş gibi narin, sızı ince mi ince, yara derin mi, derin… Hz. Mevlana’nın ifadesiyle “sükut bürümüşse dilleri yara derindir, yara derinse Allah kerimdir.” İnsanın kalbine sözlerden çok sükuttan manaların akacağını anlatan da Şems-i Tebrizi.
Hz. Şems-i Tebrizi; “sükut etmekle hem sessizliğin ışığını hem de konuşmanın faydasını görebilirsin” derken, insanın sükut etmekle iki kere karlı olduğunu anlatır bize. İnsan sadece sessizliğin muhteşem ışıklı renk gösterisine tanık olmakla kalmıyor, aynı zamanda ağzından çıkacak her bir sözün de yararlarını görmeye başlıyor.
Nasıl mı? Dokuz yutkunup bir konuşan bir insanın sözü de kaliteli olur. Sürekli pat pat motoru gibi durmaksızın konuşan birinin; sözleri yavan, sığ ve kalitesiz olma ihtimali çok yüksektir.
Susarak cevap vermek. Erenlerin işi. Öyle kolay değil değerli dostlar bunu yapmak. Sükuti sohbet Hz. Şems-i Tebrizi’nin Mevleviliğin öğretilerini Hz. Mevlana’nın oğlu Sultan Veled’e öğretirken kullandığı bir usül.
Öyle bir an gelir ki insan karşısındakine cevap verme ihtiyacı hisseder. Çünkü karşısındaki bunu anlayacak güç ve kudrette değildir. Susmak belki de daha evladır. Zaten her doğruyu her yerde söylemek bazı hallerde uygun olmayabilir.
Hz. Mevlana’nın şu sözü bu konuda çok şey açıklar: “Suskunluğum asaletimdendir. Her lafa verecek cevabım var. Bir lafa bakarım laf mı diye, bir de söyleyene bakarım, adam mı diye.” Susmak bu söze göre asla ezilmişlik olarak telakki edilmemelidir. Aksine asaletli insanlar az konuşur çok susar. Adeta susarak konuşurlar. Onların susmalarında çok anlamlar gizlidir. Susmak bazen konuşmaktan hayırlıdır. Hani demiş ya atalarımız “söz gümüşse sükut altındır” diye. İşte onu kasdediyorum. Yani sadece diline birazcık sahip olmanın insanın önüne ne tür güzellikler sereceğini. Yoksa haksızlıklar karşısında susmaktan söz etmiyorum.
Şemsettin ÖZKAN
27.12.2022 DOĞANŞEHİR
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com
4-suskunduvar.com