(Toplumsal İlişkiler 365)
وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْاِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَأٍ۬ مَسْنُونٍۚ
“Andolsun insanı balçıktan, şekil verilmiş bir çamurdan yarattık. (Topraktan süzülen gıdalardan oluşan meniyi insan vücudunun tohumu kıldık.)” (Hicr/26)
“Kuru çamur” diye çevirilen 26. âyet metnindeki “salsâl” kelimesi sözlük ve tefsirlerde genellikle “uzun süre bekletilerek vurulduğunda çınlayacak derecede kurumuş olan çamur” şeklinde açıklanmaktadır. Kendi halinde bırakılarak kuruyan çamura salsâl, ateşte kurutulana da fahhâr (Rahmân 55/14) denir.
Âyet metnindeki hame’ kelimesine özetle “kokuşmuş kara balçık”, mesnûn kelimesine de “uzun süre kalan, akışkan, değişebilir, farklı şekillere sokulabilen, bir sûrete bürünmüş olan nesne” gibi mânalar verilmektedir (Taberî, XIV, 28-30; İbn Âşûr, XIV, 41-42).
Âyette insan bedeninin, Allah’ın yaratma sıfatının bir eseri ve tecellisi olarak topraktan başlayıp devam eden fiziksel-biyolojik değişim ve gelişim sürecine işaret edilmektedir. (insanın fiziksel oluşum ve gelişimi hakkında bilgi için bk. Mü’minûn 23/12-14).
Hz. Mevlana da; “insanın hammaddesi topraktır. Fazla sulandı mı çamurlaşır,” demekle yerden göğe haklıdır. Toprak aslında mütevazılığın, alçakgönüllüğün sembolüdür. Ancak mütevazılık, alçakgönüllülük abartıldığı zaman laşkalaşır. Tıpkı toprağın fazla sulanınca çamurlaştığı gibi.
Her şeyin olduğu gibi mütevazılığın da fazlası zarardır. Bir de bakmışsın ki aslında yokmuşsun. Bu hali onaylanma, ve insanın kendinin beğenilme isteğinden kaynaklanmış olabilir. Bu durum kibirlenmeye de yol açabilir.
İnsan davranışlarında dikkatli olmalı toprağını, yani özünü fazla sulandırarak çamurlaşmasına asla izin vermemelidir.
Şemsettin ÖZKAN
03.06.2021 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 3 Sayfa: 346-347