(Toplumsal ilişkiler 969)
اِذْ قَالَتِ الْمَلٰٓئِكَةُ يَا مَرْيَمُ اِنَّ اللّٰهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُࣗ اِسْمُهُ الْمَسٖيحُ عٖيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجٖيهاً فِي الدُّنْيَا وَالْاٰخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبٖينَۙ
“Hani melekler, “Ey Meryem!” demişlerdi, “Allah kendi katından göndereceği son derece enteresan, “yok”u “var” eden bir kelimeyle, yani “Ol!” emriyle rahminde yaratacağı bir çocukla seni müjdeliyor ki, adı Meryem oğlu İsa Mesih’tir. Dünyada da, âhirette de çok saygın, çok değerli bir kul ve Allah’a en yakın olanlardan, O’nun hoşnutluğuna ermiş bir Peygamberdir.” (Al-i imran/45)
Toplumsal ilişkilerin olmazsa olmazı sayılan büyüklere, yaşlılara, değeri yüksek olanlara, kutsal bilinen kimselere, şeylere karşı duyulan, sevgi ve çekinmeyle karışık bağlılık duygusu ya da başkalarını rahatsız etmekten çekinme hissi, inceliği, şeklinde tanımlayabileceğimiz hürmet için, saygı kavramı da kullanılır.
Hz. Mevlana der ki; “hürmet eden hürmet görür. Temiz şeyler temizler içindir.” Saygı insanın karşısındakine yapıcı ve olumlu bir davranış göstereceğinin işaretidir. Bu yüzden sosyal münasebetlerin geliştirilmesinde önemli bir rol üstlenir.
Güzel şeyler ekersen güzel şeyler biçersin. Rüzgar ekersen biçeceğin de yine rüzgar olacaktır. “İnsan zekanın önünde saygıyla eğilir, ama iyi davranış ve merhametin önünde diz çöker” diyen Dale Carnegie, hürmet edenin hürmet göreceğine atıfta bulunur.
Temiz şeyler de temizler için olduğundan, davulun dengi dengine vuracağının, yani saygı gösterenin de, saygı göreceğinin, apaçık bir işaretidir bu.
Dostoyevski; “bir fikir ayrılığına rağmen karşındakine saygı duyabiliyorsan, insan olmuşsun demektir” derken, saygı ya da hürmet göstermeyi, insan olmanın en mümeyyiz vasfı olarak nitelendirir.
Şemsettin ÖZKAN
19.02.2023 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com