(Toplumsal İlişkiler 364)
وَالَّذ۪ينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَۙ
“Onlar ki, faydasız işlerden ve boş sözlerden yüz çevirirler.” (Mü’minun/3)
Sevgi, istek, düşünüş, anma, hatır vb. kalpte oluşan duyguların kaynağı, İstek, arzu gibi anlamlara gönül; köken itibarıyla köŋül “göğüs” (Orhun Yazıtları: közde yaş kelser tıda köŋülde sıgıt kelser (gözden yaş gelse gönülden ağıt gelse) Bu kaynak kayıtlara geçmiş ve bu kelimenin kullanıldığı yazılı ilk kaynaktır. Kullanımı daha öncesinde sözlü olarak veya günlük hayatta yaygın olabilir. Sada, ünleme,göğüs anlamlarına geldiği de söyleniyor.
Hz. Mevlana; “sustum… Artık gönül hakkında birşey söylemeyeceğim. Çünkü gönlü anlatmaya kalksam aklın almaz. Velhasıl gönül senin düşüncene hiç sığmaz” derken gönlü engin bir deryaya benzetir. Hiç kimsenin onu matematiksel olarak değerlendiremeyeceğinin altını çizer.
Şarkılarda gönül yola gelmeyen, dilediği gibi hareket eden, teselli verilen bir nesne gibi algılanır. Söz ve müziği Orhan Gencebay’a ait eserde şöyle seslenir sanatçımız;
Nedir
bu çektiğim senden?
Gönül, derdin hiç bitmiyor
Yediğin
darbelere bak
Bu da mı sana yetmiyor gönül?
Her
çiçekten bal alırsın
Her gördüğünle kalırsın
Sen
kendini ne sanırsın?
Belki bir gün uslanırsın gönül
Gönül,
gönül, gönül
Uslan
artık deli gönül
Bak gelip geçiyor ömür
Uslan artık
deli divane gönül
Divane gönül
Dünya
sana kalır sanma
Geleceği dünden sorma
Her gün gördüğün
rüyayı
Aldanıp da hayra yorma gönül
Sözleri Sabahattin Ali’ye müziği Kerem Güney’e ait Hicaz eserde şöyledir:
Başın
öne eğilmesin
Aldırma gönül aldırma
Başın öne
eğilmesin
Aldırma gönül aldırma
Ağladığın
duyulmasın
Aldırma gönül aldırma
Aldırma gönül
aldırma
Gönül aldırma
Ağladığın duyulmasın
Aldırma
gönül aldırma
Aldırma gönül aldırma
Gönül
aldırma
Dışarıda deli dalgalar
Gelip duvarları yalar
Dışarıda
deli dalgalar
Gelip duvarları yalar
Seni bu sesler
oyalar
Aldırma gönül aldırma
Aldırma gönül
aldırma
Gönül aldırma
Seni bu sesler oyalar
Aldırma
gönül aldırma
Aldırma gönül aldırma
Gönül aldırma
Kurşun
ata ata biter
Yollar gide gide biter
Kurşun ata ata
biter
Yollar gide gide biter
Mapus yata yata biter
Aldırma
gönül aldırma
Aldırma gönül aldırma
Gönül aldırma
Şemsettin ÖZKAN
02.06.2021 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-etimolojiturkce.com
4-Musixmatch