(Toplumsal İlişkiler 546)
لَا تَحْسَبَنَّ الَّذٖينَ يَفْرَحُونَ بِمَٓا اَتَوْا وَيُحِبُّونَ اَنْ يُحْمَدُوا بِمَا لَمْ يَفْعَلُوا فَلَا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفَازَةٍ مِنَ الْعَذَابِۚ وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلٖيمٌ
“Yaptığı bu utanç verici işlerle övünç duyan, fakat yapması gerektiği hâlde yapmadığı işlerle ve sahip olmadığı üstün ahlâkî niteliklerle övülmekten hoşlananların azaptan kurtulacaklarını sanma! Aksine, onlar için cehennemde can yakıcı bir azap vardır!” (Al-i imran/188)
Medh yani övme, şişirme insanın egosunu en çok pofpoflayan eylemlerin başında gelir. Durum böyle olunca zaman içinde meddahlar veya şairler, ya da bugünkü modern topluluklarda gazeteciler, içinde bulundukları toplumun önde gelenlerini övmede aşırı gitmişlerdir. Böyle olunca da övülenler şiştikçe şişmiş, kendinden geçmiş, hem kendilerine, hem de etraflarına, zarar verecek noktaya gelmişlerdir.
Bir İran atasözü der ki; “ nasıl indireceğini bilmediğin eşeği, dama çıkarma.” Gerçekten bazılarına gereğinden fazla değer vermekten ötürü, göklere çıkarıyoruz da çıkarıyoruz. Eşeğe böyle çok değer atfetmekten, övmekten ötürü, onun hem kendisine, hem de bulunduğu yere, zarar vermesine çanak tutmuş oluyoruz. Bu husus, bir Nasrettin Hoca fıkrasında şöyle anlatılıyor:
Nasrettin Hoca bir vakit eşeğini hava alsın diye, zar zor evinin damına çıkarmış. Aradan bir müddet geçtikten sonra; “Yeter artık, inme vakti geldi” diyerek, eşeği damdan aşağıya indirmek için yularını çekmiş, kan ter içinde kalmış Nasrettin Hoca. Ama nafile yere uğraşmış. İnmemiş eşek bir türlü. Yorulan Nasrettin Hoca, damdan inmeyen eşeğe; “Ne halin varsa gör!” diyerek, eşeği evinin damında bırakıp, kendisi damdan aşağı inmiş.
Nasrettin Hoca evinin damından inince, oynama alanı bulan ve rahatlayan eşek, hoplayıp zıplayıp durmuş, Nasrettin Hoca’nın evinin damında.
Eşek öyle çok zıplamış ki, en sonunda toprak olan Nasrettin Hoca’nın evinin damı daha fazla dayanamamış ve delinmiş, aşağıya düşen eşek de ölmüş. Eşeğin akibetini ibretle izleyen Nasrettin Hoca, hemen gereken dersi çıkarmış;
“Demek ki, eşeğin mertebesini yükseltirsen, hem bulunduğu yere zarar veriyor, hem de kendisine.”
Şemsettin ÖZKAN
15.12.2021 KONYAALTI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com