(Toplumsal İlişkiler 1468)
قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلٰى شَاكِلَتِهٖؕ فَرَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ اَهْدٰى سَبٖيلاً
De ki: “Herkes kendi şâkilesine (fıtrat halini almış karakter ve tıynetine göre bir düşünce ve) davranış ortaya koyacak (kendi mizaç ve meşrebine göre bir iş yapacak)tır. Bu durumda, kimin haklı ve hayırlı bir yol tuttuğunu en iyi bilen Rabbiniz Teâlâ’dır.”
(İsra/84)
İnsanın içsel yolculuğu yapması gönlü geniş ruhu gezginlerin onuncu usulünde; “Ne yöne gidersen git, doğu, batı, kuzey ya da güney çıktığın her yolculuğu içine doğru bir seyahat olarak düşün!Kendi içine yolculuk eden kişi, sonunda arzı dolaşır” cümlesiyle ifade edilir.
Hz. Mevlana; “ey yolcu! Kalbe yürü, orada seyret, orada gez, dolaş” derken, yine insanın içsel yolculuğuna işaret eder.
Hz. Mevlana; “âlemde ne varsa dışında değil; senin içinde… Her ne ararsan dışarda değil, kendi içinde ara” derken niçin içsel bir yolculuk yapmaya çağırıyor bizi? En uzun yol değil midir insanın içi? Sonra her insanın mizacı, tıyneti, huyu, suyu, karakteri farklı değil midir? Neden aradığımız her şeyi dışarıda değil de içimizde aramalıyız? Sorular sorular hiç bitmeyen sorular…
Neden en uzun yoldur insanın içi? Hz. Mevlana; “insanı gördüklerinden ibaret sayma, göremediklerinde ara. İçidir hakikatin resmi, dışı sadece bir manzara” derken insanın dışardan değil, içerden tanınması gerektiğine dikkatlerimizi çeker. Öyle ya görünüşe bakıp insanı tanımak mümkün müdür? Mecbur iç dünyasına girmemiz gerekir.
Hz. Mevlana; “bu âlemin bu kainatın kitabı sensin. Aç da kendini oku ey can!” derken insanın bizzat kendini tanımasının elzem oluşuna değinir.
İnsanın değerini en güzel mısralarına döken şairlerin başında da Şeyh Galip (1757-1799) üstadımız gelir:
“Hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen
Merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen.”
Yani demek ister ki; “Ey insanoğlu! Kendine saygıyla/hürmetle yaklaş; çünkü sen kâinatta yaratılmışların özü/göz bebeği olan insansın.” Gerçekten de öyle değil midir? İnsan çok ama çok, özel dizayn edilip yaratılmıştır. İnsan gibi yaratılan başka bir varlık yoktur. Onu yüce Rabbimiz mümtaz kılmıştır.
Bu yüzden “ey yolcu! Kalbe yürü, orada seyret, orada gez, dolaş” derken Hz. Mevlana, insanın özüne dönmesinin elzem olduğunu vurgulaması, asla boş değildir.
Şemsettin ÖZKAN
03.07.2024 KONYA
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com
4-suskunduvar.com