(Toplumsal İlişkiler 268)
فَاَقِمْ وَجْهَكَ لِلدّ۪ينِ حَن۪يفاًۜ فِطْرَتَ اللّٰهِ الَّت۪ي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَاۜ لَا تَبْد۪يلَ لِخَلْقِ اللّٰهِۜ ذٰلِكَ الدّ۪ينُ الْقَيِّمُۗ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَۗ
“O hâlde, ey insan; sen bir hanîf olarak, yani her türlü bâtıl inanç ve ideolojiden uzaklaşıp bir tek Allah inancına sımsıkı bağlanarak, yüzünü dosdoğru bu dine, Kur’an’ın ortaya koyduğu bu mükemmel inanç sistemine çevir! Yani, Allah’ın insan bünyesine nakşetmiş olduğu o saf, temiz ve doğal yaratılış hâline! Unutma ki, toplumlar ve çağlar ne kadar değişirse değişsin, Allah’ın yarattığı ve varlık üzerinde egemen kıldığı yasalarda ve gönderdiği inanç kurallarında hiçbir bozulma, pörsüme ve değişiklik göremezsin; işte dosdoğru din budur; ne var ki, insanların çoğu bunu bilmez.”
(Rum/30)
Fıtrat çok önemli bir konu. İnsanın yaratılış amacına uygun davranması onun yapacağı en doğru harekettir. Bir kızılderili atasözü şöyle der: “Neden ben insanlara güvenmemeyi öğrenip ruhumu kirleteyim? Onlar güvenilir olmayı öğrensinler.”
Muhammed Esed Kur’an Mesajı adlı tefsirinde yukarıda geçen ayette yer alan “fıtrat” kavramını, Hz. Peygamberin (s.a.v) bir hadisiyle açıklar:
Fıtrat terimi, bu bağlamda, insanın doğru ile yanlış, gerçek ile sahte/düzmece arasında ayrım yapabilmesine ve böylece Allah’ın varlığını ve birliğini kavrayabilmesine imkan veren, doğuştan edindiği sezgisel yeteneği ifade eder. Karş. Buhârî ve Müslim’in naklettikleri Hz. Peygamber’in meşhur Hadisi: “Her çocuk bu fıtrat üzere yaratılır; onu daha sonra anne-babası Yahudi, Hristiyan veya Mecusi yapar”. Hz. Peygamber döneminin en iyi bilinen bu üç dinî sistemi, böylece, tanım gereği, insanın içgüdüsel olarak Allah’ı tanıması ve O’na teslim olmasında (islâm) somutlaşan bu “fıtrat” ile bir çatışma içinde görülmüşlerdir (“anne-baba” terimi, burada, geniş anlamda “sosyal faktörler ve etkiler”i veya “çevre”yi ifade eder.)
Tefhimü’l Kur’an müellifi üstat Mevdudi de bu ayette geçen fıtrat kavramını şu şekilde izah eder:
Yani, “Bütün insanlar şu fıtrat üzerine yaratılmışlardır ki, hiçbir şey değil, sadece ve sadace bir tek Allah onların yaratıcısı, rabbi ve mabududur. Bu fıtratta sebat etmelisiniz. Eğer bağımsızlık tavrını benimserseniz, fıtratınıza aykırı bir yola uymuş olursunuz. Ve eğer Allah’ın yanısıra başkalarına da taparsanız, yine fıtratınıza aykırı hareket etmiş olursunuz. Bu konu birçok hadisle Hz. Peygamber (s.a) tarafından açıklanmıştır. Buhari ve Müslim’in naklettiğine göre, Hz. Peygamber (s.a) şöyle demiştir: “Her doğan ancak İslam fıtratı üzere doğar. Sonra onu anne-baba Yahudi, Hıristiyan veya Mecusi yapar. Nitekim bir hayvan yavrusu da derli toplu, azaları yerliyerinde doğar. Siz bu yavruda aza noksanlığı görüyor musunuz? Fakat müşrikler cahiliye adetleri yüzünden onların kulaklarını keserler.” Müsned-i Ahmed ve Neseî’de rivayet edilen bir hadise göre, Müslümanlar bir savaşta düşmanların çocuklarını bile öldürmüşlerdi. Allah Rasûlü (s.a) bunu öğrenince çok kızdı ve şöyle dedi: “Bu insanlara ne oluyor da hududları aşıyorlar ve çocukları öldürüyorlar?” Adamın biri: “Efendimiz, onlar müşriklerin çocukları değil mi?” dedi. Bunun üzerine Peygamber (s.a): “sizin en iyileriniz bile müşriklerin çocuklarıdır” cevabını verdi ve şunları ekledi: “Doğan her çocuk fıtrat üzerine doğar, sonra o konuşmaya başladığında anne-babası onu Yahudi veya Hıristiyan yapar.”
İmam Ahmed’in İyaz bin Hımâr-ül Mücaşi’den rivayet ettiğine göre, Allah Rasûlü (s.a) bir hutbesinde şöyle buyurmuştur: “Rabbim diyor ki: Ben kullarımı gerçek din üzere yarattım, sonra şeytan geldi ve onları dinlerinden saptırdı, onlara helâl kıldığımı haram kıldı ve onlara kendisine hiçbir delil indirmediğim varlıkları bana ortak koşmalarını emretti.”
Sözün özü fıtratın(yaratılışın) korunması elzemdir. Çünkü fıtrat tıpkı bir omurgaya benzer. Üstüne ne koyarsan koy, eli de, kası da, deriyi de hepsi ona göre şekil alır.
Şemsettin ÖZKAN
25.02.2021 KONYA
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-kuran.gen.tr
4-sevdalara.net