(Toplumsal İlişkiler 1786)
وَلَا تَتَمَنَّوْا مَا فَضَّلَ اللّٰهُ بِهٖ بَعْضَكُمْ عَلٰى بَعْضٍ لِلرِّجَالِ نَصٖيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا وَلِلنِّسَٓاءِ نَصٖيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ وَسْـَٔلُوا اللّٰهَ مِنْ فَضْلِهٖؕ اِنَّ اللّٰهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلٖيماً
“Allah’ın sizi birbirinizden üstün kıldığı şeyleri iç çekerek arzu etmeyin. Erkeklerin de kazandıklarından nasipleri var, kadınların da kazandıklarından nasipleri var. Allah’ın lütfundan isteyin; şüphesiz Allah her şeyi bilmektedir.” (Nisa/32)
Nasip kelime olarak; “Allah’ın bir kimse için, önceden belirlediği mutluluk payı” anlamına gelmektedir. Kısmet ise, “bölmek” anlamına gelirken, İslam Hukuku’nda ise; “ortak hisseli mallarda sahiplerine paylaştırma” manasına gelir.
Ancak günümüzde kısmet bir nevi kadercilik anlayışı olarak kabul edilmektedir. Allah’ın kulun payına düşeni ona vermesi olarak bir anlam kazanmıştır. Kısmet kulun payına düşenken, nasip ise kulun payına düşenden ne kadarını alabildiği, anlamında kullanılmaktadır.
Hz. Mevlana; “nasip istenen değil verilen. Nasipse gelirmiş Çin’den Yemen’den, nasip değilse, senin olsa bile, kayar gidermiş elinden” derken, kelime manasına vurgu yapar.
“Misafir umduğunu değil, bulduğunu yer” atasözümüz yine bize misafirin nasibinde olanla rızıklandığını ifade eder. Şu cümleler de, nasipten öte yol olmayacağını anlatır:
* Aşk hesaba gelmez, aşk nasiptir. Sen adandıysan ve yanmaya hazırsan aşk seni bulur.
* Ne kadar hesap edersen et, hesapta olan değil nasipte olan seni bulur.
* Ey gönül ne diye ses edip durursun. Nasip deyip Rabbine bırakmak varken.
* Biz nasip deyip mutlu olmasını da biliriz.
* Allah seni bana nasip etmediyse, vardır bir bildiği, nasip der susarım.
* Bizim nasibimiz neyse Allah onu bize yönlendirir.
* Allah içinizden geçen ve sizin için en hayırlı olanı size nasip etsin.
Tesadüf mü yoksa tevafuk mu? Elbette ki tevafuk yani birbirine uygunluk, denk gelme diyeceğiz. Hayatta hiçbir şey için tesadüf ya da boşu boşuna olmuş, rastgele olan bir şey, sebepsiz diyemeyiz.
Dücane Cündioğlu’nun; “hayatı boyunca herkes “birini” bulur, ama “birbirini” bulmak, çok az insana nasip olur” sözünü de bu minvalde değerlendirmek gerekir. Bilinçli bir şekilde hareket eden iki insan, birbirini mutlaka bulacaktır.
Hz. Mevlana; “bir kuş bile gökyüzünde nasibi kadar kanat çırpar,” diyor. Hâsılı zorlayınca olmuyor, nasipse oluyor. Ama zorlamadan da nasip olmuyor. Çünkü nasip gayrete sırılsıklam, körkütük âşıktır da ondan.
Şemsettin ÖZKAN
17.05.2025 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com
4-hiranur.org.tr
5-suskunduvar.com