(Toplumsal İlişkiler 1616)
وَالَّذٖينَ لَا يَشْهَدُونَ الزُّورَۙ وَاِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَاماً
“Onlar ki yalan şâhidlik etmezler, boş ve kötü lâkırdıya rastladıkları vakit şerefli (insanlar) olarak (ondan yüz çevirip) geçerler.” (Furkan/72)
Gevezelik yapıp boş boş konuşanlar, aslında kendilerini dinleyicinin insafına bırakmaktan başka ne yapıyorlar sanki? Nasıl mı? Geliniz önce sözün üstadlarından kabul edilen Leonardo Vinci’yi kısaca tanıyarak işe koyulalım.
Leonardo di ser Piero da Vinci (15 Nisan 1452- 2 Mayıs 1519), Rönesans döneminde yaşamış İtalyan hezarfen, döneminin önemlibir filozofu, astronomu, mimarı, mühendisi, mucidi, matematikçisi, anatomisti, müzisyeni, heykeltraşı, botanisti, jeoloğu, kartoğrafı, yazarı ve ressamıdır. En tanınmış yapıtları Vitrivius Adamı (1490-1492), Mona Lisa (1503-1507) ve Son Akşam Yemeği’dir (1495-1497). Rönesans sanatını doruğuna ulaştırmış, yalnız sanat yapısına değil, çeşitli alanlardaki araştırmaları ve buluşlarıyla da tanınan, dünyanın gelmiş geçmiş en büyük sanatçılardan ve dehalarından biri kabul edilmektedir. (Vikipedi)
İşte bu deha, bir sözünde aynı zamanda iyi bir gözlemci sıfatıyla da şunları söylüyor: “İstiridyeler dolunayda tam olarak açılırlar. Yengeç, açık olduğunu görünce, istiridyenin içine bir taş ya da yosun atar. Böylece istiridye bir daha kapanamaz ve yengecin yemi olur. Bu ağzını çok fazla açıp, kendisini dinleyicinin insafına bırakan kişinin kaderidir.”
Karşılaştırmalar mükemmel istiridye ve gevezeler için. Bundan daha iyi, güzel mukayese herhalde yapılamazdı. İstiridyelerin ağızları çok açmaları onların ölümlerine neden olmaktadır. Aynı şekilde çok konuşanlar, gereksiz yere boş lakırtı edenler, gevezeler her ne derseniz deyin aynı şeyi yaparak dinleyicilerin insafına kendilerini bırakarak bir nevi istiridyelerin kaderini paylaşmaktadırlar.
Dostayevski’nin “şu dünyada doğru konuşmak kadar zor, boş konuşmak kadar kolay bir şey yoktur” sözünü de gevezelerin kolaycılık, lanettayn hareket etme dürtülerinin çokluğu, boşboğazlılıklarıyla izah etmek mümkündür. Hani boşboğazı ateşe atmışlar, “ateş az” diye bağırmış. Gevezenin pürmelali bu işte.
Şemsettin ÖZKAN
28.11.2024 KONYA
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-vikipedia