(Toplumsal İlişkiler 1837)
يَٓا اَيُّهَا النَّاسُ اِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَاُنْثٰى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوباً وَقَـبَٓائِلَ لِتَعَارَفُوا اِنَّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللّٰهِ اَتْقٰيكُمْ اِنَّ اللّٰهَ عَلٖيمٌ خَبٖيرٌ
“Ey insanlar, gerçekten Biz sizi bir erkek ve bir dişiden yarattık (Hz. Adem’le Hz. Havva’dan türetip çoğalttık). Ve birbirinizle (kolaylıkla) tanışmanız (ve farklı yetenek ve faziletlerinizden yararlanmanız) için sizi (değişik) kavimler ve kabileler (şeklinde) kıldık. Şüphesiz, Allah katında sizin en üstün olanınız (kerim ve değerli sayılanınız, ırk ya da soyca değil) takvaca (kötülükten sakınma, iyilikte yarışma konusunda) en ileride bulunanlarınızdır. Şüphesiz Allah (her şeyi hakkıyla) Bilendir, Habir’dir.” (Hucurat/13)
İzafiyet teorisi, kuantum fiziği, atomun parçalanması ile enerji üretimini bulmuş, Nobel Fizik ödüllü ünlü bilim adamı Albert Einstein; (1879-1955) “aptallara göre insanlar; ırk, cinsiyet, milliyet, yaş, statü, renk, din ve dil başta olmak üzere 8’den fazla kategoriye ayrılır. Halbuki olay bu kadar komplike değildir, insanlar sadece 2’ye ayrılır: İyi insanlar ve kötü insanlar…” derken, bize verdiği mesaj; aslında insanı o kadar fazla çeşitlendirmenin gereksiz olduğunu, sadece iyi ya da kötü insan olabileceğine dikkatlerimizi çeker.
Sanırım burada aptalların ırk, cinsiyet, renk, milliyet, yaş vb konularda insanları ayırmalarının üzerinde durmaya değmez. Kötü insanları da anlatmaya değmez. Sadece iyi insanlar üzerinde durmaya değer.
İsmet Özel “usta ölmeden bana bir oyun öğret! İnsan olayım,” der. Peyami Safa “iyiler kaybetmez, kaybedilir,” der. Boş insanlarla dolu şu dünya… İnsan olmak zor dostum zor. İnsan olmak doğruluk ister, dürüstlük ister, iyilik ve güzellik ister. Hoşgörülü olmak ve tevazu ister, güven ister, vicdan ister, ahlak ister ve haddini bilmek ister. İster de ister, tüm ahlaki değerlerin yanında olmasını. Ooof ooof, zor be dostum iyi bir insan olmak çok zor…
“Hepimiz insanız,” derler ortalığa konuşurken. Değiliz kardeş değiliz. Beşeriz belki de hepimiz. Aramızdan bazıları insandır. İçimizden bazıları insan gerçekten de. Çoğunu at çöpe. “Sen benim dünyada ünümü duymadın mı hiç? Ben bir hiçim, hiç” diyen Hz. Mevlana gibi kaç mütevazı insan var? Çok az değil mi? Bu yüzden olsa gerek Cahit Zarifoğlu da iyi geceler temennisinde “geceyi boş verin. Hepinize iyi insanlar dilerim,” demektedir.
Ece Ayhan “ne olurdu yani, bir senede insanlık moda olsaydı” derken insan olma noktasında sanki sınıfta kaldığımıza serzenişte bulunur gibidir. Aslında yaşadığımız yoksulluk iyi insanların ya da gerçek manada insanın az oluşudur. Oğuz Atay da; “Sevgili insanlık! Bir çocuk masumiyetiyle bir kere daha “elma” diyoruz. Ne olur ortaya çık artık,” derken aynı şeyleri söylüyor: İnsanlık öldü mü?
Hani bir de şu meşhur “adam olmak” deyimimiz vardır. Yani insanlığın ilk atası Âdem babamız gibi insan olmak demektir aslında. Âdem olunca bir insan, adam olmalıdır. Erkek veya kadın olmakla alakası yoktur. Kendine ve topluma yararlı hale gelmek, iyi şekilde yetişmek, olgunlaşmak gibi anlamlar için de kullanılan adam olmak deyimi, iyi insan olmayı iyilikler yapmayı anlatır.
Şemsettin ÖZKAN
07.07.2025 KONYA
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com
4-suskunduvar.com