(Toplumsal İlişkiler 1685)
يَٓا اَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ
“SEN EY (yalnızlığına) bürünmüş olan!” (Müddessir/1)
Dostoyevski; “insana olan saygımı kaybetmemek için, insanlardan uzak duruyorum” derken, sanki şimdi uykuya varmakta olan bizlere; “geceyi boşverin, hepinize iyi insanlar diliyorum” der gibidir. Haklıdır üstad, insanlardan uzak ve yalnız kalmakta.
Sevgili Peygamberimiz de sık sık Hira mağarasına gidip yalnız ve uzak kalmasındaki hikmetlerin başında da Mekke’de pagan kültürün çekilmez boyutlara gelmiş olması değil midir bir bakıma?
Muhammed Esed “Kur’an Mesajı” adlı eserinde yukarıda geçen ayetteki “Müddessir” kavramına somut bir örtünme olarak değil de, soyut olarak şiddetli yalnızlık isteğini göstermek için kullanıldığını söyler:
“Müddessir ifadesi (mütedessir’in kısaltılmış biçimi), “(herhangi bir şey ile) örtünmüş” veya “(herhangi bir şeye) sarınmış” olan kişiyi gösterir; ve bütün dilbilimcilerin işaret ettiği gibi, yukarıdaki isim-fiilin türetildiği “desera” fiili, hem somut hem de soyut bir anlam taşıyabilir. Müfessirlerin büyük kısmı, “Ey bürünmüş olan” ifadesini lafzî, somut anlamıyla alırlar ve bunun, Hz. Peygamber’in vahyin başlamak üzere olduğunu hissettiğinde kendisini bir yorgan veya battaniye ile örtmesi alışkanlığına işaret ettiğini ileri sürerler.
Ancak Râzî, bu hitabın, mecazî olarak Muhammed (s.a.v)’in peygamberlik görevi başlamadan önceki ‘şiddetli yalnızlık isteğini göstermek’ için kullanılmış olabileceğini söyler ve bu, Râzî’ye göre, o’na “kalk ve uyar” şeklindeki bir sonraki çağrıyı da açıklamaktadır. Yani; “Şimdi yalnızlığından vazgeç ve bütün dünyanın önüne bir öğretici ve uyarıcı olarak çık.”
İsmet Özel’in “hepimiz insan değiliz, içimizden bazıları” dediği gibi insanlar insanlıktan uzaklaştıkça, içimizden insan olanların bazıları yalnızlığa, insanlardan uzak durmaya yönelmesi onurlu bir davranış olsa gerek. Ancak tamamen kabuğuna çekilmeyi, sonra gelen ayet reddetmektedir. Yani bizi eyleme, cihat etmeye, kötülüklerle mücadeleye çağırmaktadır.
Şemsettin ÖZKAN
05.02.2025 KONYA
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com