(Toplumsal İlişkiler 449)
لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهٖ يَحْفَظُونَهُ مِنْ اَمْرِ اللّٰهِؕ اِنَّ اللّٰهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتّٰى يُغَيِّرُوا مَا بِاَنْفُسِهِمْؕ وَاِذَٓا اَرَادَ اللّٰهُ بِقَوْمٍ سُٓوءاً فَلَا مَرَدَّ لَهُۚ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهٖ مِنْ وَالٍ
“İnsanoğlunun önünde ve arkasında, etrafını çepeçevre kuşatan ve her attığı adımda onu bir gölge gibi takip eden görevli melekler vardır ki, Allah’ın emriyle onu koruyup gözetir ve tüm davranışlarını bir bir kaydederler. Ve bütün bunlar, ilâhî yasalar çerçevesinde cereyan eder. İnsanın toplumsal ve bireysel hayatına yön veren bu yasalara göre: Bir toplum kendi özündeki nitelikleri değiştirmediği sürece, Allah onların durumunu —ister iyilik, ister kötülük yönünde olsun— değiştirmez. O hâlde kötülüğü tercih edenler, tercih ettikleri yönde değişime uğramaya mahkûmdurlar. Zira Allah, kendi yaptıkları şeyler nedeniyle bir toplumu cezalandırmaya karar verdi mi, hiçbir şey bunun önüne geçemez ve hiç kimse onları Allah’a karşı koruyamaz!” (Rad/11)
Ünlü felsefeci öğretmen rahmetli Nurettin Topçu; “hareket insanın yer değiştirmesi değil, kendini değiştirmesidir” derken eylem adamı olmanın gerekliliğini ve harekete geçerken de önce insanın bu işe kendini değiştirerek başlamasını önerir. Nurettin Topçu, metot ve anlayış bakımından hareket felsefesini savunur. Hareket felsefesi ise, insanlığın kurtuluşunu, ahlaki ve moral değerlerin yükselişinde gören spritüalist bir felsefi akımdır. Bu felsefenin kurucusu, kendisiyle Fransa’da tanışma imkanı bulduğu Maurice Blondel’dir.
Blondel’in ortaya koyduğu hareket felsefesi insanın kendisini sadece hareketle tanıyabileceği kabulüne dayanmaktadır. İnsan düşünen bir varlık olmaktan daha çok hareket eden bir varlıktır. Hareket ederek özgür hale gelir. Tüm evrene yayılma isteğindeki hareket bireysel âlemde tamamlanmış değildir. Bireysel hareketten toplumsal harekete uzanılır. Hareket, sorumluluğa sahip insanın elini sonsuzluğa doğru açarak hem kâinatı hem de kendisini değiştirmesidir (Topçu, 1939a: 25; Mollaer, 2009a: 34). Topçu büyük hareketlerin büyük ıstıraplarla ortaya çıktığını vurgular. Fransız İhtilali zulüm gören büyük kitlelerin hareketidir. Romantizm hareketi her alanda acı ve ıstırap çekenleri kucaklamıştır. Büyük felsefe sistemleri ıstıraplarla doğmuştur. Ümmetine esenlik isteyen ve bu isteyişte iradeleri Allah’a yakınlaştıran yolculukta tüm engelleri aşmaya karar veren peygamberler de ıstırabın türlüsünü yaşayarak büyük hareketler meydana getiren ruh dünyasının kahramanlarıdır (Topçu, 1947a: 2)
Yukarıda söz konusu ettiğimiz ayette de aslında insanın değişim noktasında hareket etmesi, eylem yüklü olmasına ve içten, kararlı olmasına vurgu yapılır:
“…İnsanın toplumsal ve bireysel hayatına yön veren bu yasalara göre: Bir toplum kendi özündeki nitelikleri değiştirmediği sürece, Allah onların durumunu —ister iyilik, ister kötülük yönünde olsun— değiştirmez…” Hiçbir şey armut piş ağzıma düş şeklinde değildir.
Şemsettin ÖZKAN
30.08.2021 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-Ömer Çiçek, “Nurettin Topçu’nun Sosyal Değişme Yaklaşımının Analizi” adlı yüksek lisans tezinden alıntı