(Toplumsal İlişkiler 1918)
وَلَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ اِدْفَعْ بِالَّتٖي هِيَ اَحْسَنُ فَاِذَا الَّذٖي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَاَنَّهُ وَلِيٌّ حَمٖيمٌ
“İyilikle kötülük bir olmaz. Kötülüğü en güzel bir şekilde sav. Bir de bakarsın ki, seninle arasında düşmanlık bulunan kimse sanki sıcak bir dost oluvermiştir.” (Fussilet/34)
Sovyet Rus gazeteci yazar politikacı ve toplumcu gerçekçi yazımın öncüsü Maksim Gorki (Aleksey Maksimoviç Peşkov; (1868-1936) “sana iyilik edene fazlasını yap, kötülük edene bir şey yapma; onun kötülüğü kendisine yeter” derken, iyilik edenlerin her zaman daha fazla iyilik yapılmaya layık olduğunu, kötülük edenlere ise aynısıyla karşılık verilmesine dahi gerek olmadığını sadece nötr kabul edip bir şey yapılmamasının yeterli olduğu kanısındadır. Bu doğru mudur, yanlış mıdır tartışılır.
Yukarıda söz konusu edindiğimiz ayeti Erhan Aktaş izah ederken şu güzel tesbiti yapar: “Kötülüğe, iyilikle karşılık ver. Söz konusu kötülüğün tanımı ve sınırları iyi belirlenmelidir. Kast edilen şey, zulme sessiz kalmak değildir. Yoksa zulmedenin zulmünü iyilikle savmak demek, zulme ortak olmak demektir. Burada kast edilen kötülük: davetçinin muhatabı tarafından görebileceği kabalık ve kötü davranıştır. Bunlara, öfke, nefret, intikam duygusu ile karşılık verilmemesi istenmektedir. Keza, kişisel ilişkilerde ortaya çıkan ve daha çok davranış bozukluğu olarak tanımlanabilecek türden kötülüklerdir. Diğer bir ifade ile ‘Cahille cahil olma’ denmektedir.”
Bakınız iyilik yapmanın insana etkileri konusunda Prof. Dr. Tayfun Doğan şunları söylüyor:
“İyilik, Mutluluk Kaynağıdır“
Yapılan araştırmalara göre, iyilik yapan bireylerin, iyilik görenlerden daha mutlu olduğunu belirten Prof. Dr. Doğan, “İyilik, kişinin içsel tatminini artırır ve genel mutluluğunu pekiştirir. Sadece iyilik yapmak değil, iyiliğe şahit olmak bile insanı mutlu edebilir. Geçmişte yapılan bir iyiliği hatırlamak bile, sanki o an iyilik yapıyormuşsunuz gibi bir mutluluk hissi yaratabilir” dedi.
“Beyin ve Beden Eczanemiz Harekete Geçiyor”
Prof. Dr. Doğan, iyilik yapmanın beyinde ve bedende olumlu değişikliklere neden olduğunu vurgulayarak, “İyilik yapmak, beyindeki oksitosin, serotonin ve dopamin gibi kimyasalların salınımını artırır. Aynı zamanda stres hormonu kortizolün seviyesini düşürür. Bu durum kişinin daha huzurlu, sakin ve mutlu hissetmesini sağlar. Oksitosin gibi hormonlar bağışıklık sistemini güçlendirirken, kalp sağlığı üzerinde de olumlu etkiler yaratır” diye konuştu.
“Merhamet Mutluluğu Artırıyor”
Merhametin sadece bir duygu değil, aynı zamanda eylem gerektiren bir davranış biçimi olduğuna değinen Prof. Dr. Doğan, “Merhamet, insanların sıkıntılarını anlamayı ve hafifletmeyi amaçlar. Bu davranışlar, bireylerin hem kendilerini hem de çevrelerini daha mutlu hissetmelerine katkı sağlar” ifadelerini kullandı.
“Toplumda İyiliği Yaygınlaştırmalıyız”
Toplumdaki iyilik seviyesinin genel mutluluk ve yaşam kalitesine doğrudan etkisi olduğunu belirten Prof. Dr. Doğan, şunları söyledi: “İyilik ve nezaketin yaygın olduğu toplumlarda, bireyler kendilerini daha güvende ve mutlu hisseder. Çocuklara iyilik yapmayı öğretmek için en etkili yöntem, onlara örnek olmaktır. Ayrıca, sosyal medya aracılığıyla iyilik hareketleri başlatılarak bu davranışların daha fazla kişiye ulaşması sağlanabilir.”
“Zarafetle İyilik Yapmak Önemli”
İyilik yaparken karşı tarafın onurunu korumanın önemine vurgu yapan Prof. Dr. Doğan, “Yaptığımız iyilik, kişi üzerinde bir yük hissi yaratmamalı. İyilik, yalnızca yapmakla kalmaz, zarafetle yapılırsa çok daha anlamlı hale gelir” diyerek sözlerini tamamladı. İyiliğin bireysel ve toplumsal faydalarını hatırlatan Prof. Dr. Tayfun Doğan, bu değerli davranışın yaygınlaşması için herkesin küçük bir adım atabileceğini belirtti.
Şemsettin ÖZKAN
26.09.2025 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com
4-saglikliturkiye.org