(Toplumsal İlişkiler 1861)
وَلَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ اِدْفَعْ بِالَّتٖي هِيَ اَحْسَنُ فَاِذَا الَّذٖي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَاَنَّهُ وَلِيٌّ حَمٖيمٌ
“İyilikle kötülük bir olmaz. Bir kötülük gördüğün zaman O’na iyilik yaparak cevap ver. Kim bilir? Bakarsın sana kötülük yapan kişi; yaptığın iyilik nedeniyle sana olan düşmanlığı bırakmış, senin en sıcak, en candan dostun olmuştur.” (Fussilet/34)
İnsan çok ilginç bir varlık. Sevmediği birinde doksan dokuz doğru, bir hata görse, onu yerden yere vurur. Ama sevdiği birinin doksan dokuz yanlışı, bir doğrusu olsa o bir doğru ile değerlendirir.
Amerikalı filozof, yazar ve şair Bukowski; (1920-1994) “öyle bir zaman gelecek ki, toz kondurmadıkların, kirden görünmemeye başlayacak” derken, insanın öyle çok fazla övülmeye layık olmadığını anlatmaya çalışır bize.
Ebû Mûsâ el-Eş’arî radıyallahu anh şöyle dedi: Nebî sallallahu aleyhi ve sellem, bir adamın bir kişiyi övdüğünü ve övmede çok ileri gittiğini işitti. Bunun üzerine: “Adamı mahvettiniz (veya adamın bel kemiğini kırdınız)” buyurdu. (Buhârî, Şehâdât 17, Edeb 54; Müslim, Zühd 67)
Ebû Bekre radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre, Nebî sallallahu aleyhi ve sellem’in yanında bir adamdan bahsedilmiş ve orada bulunan bir kişi o adamı aşırı şekilde övmüştü. Bunun üzerine Peygamber Efendimiz: “Yazık sana! Arkadaşının boynunu kopardın” buyurdu ve bu sözünü defalarca tekrarladı. Sonra da: “Şayet biriniz mutlaka arkadaşını methedecekse, eğer söylediği gibi olduğuna da gerçekten inanıyorsa, zannederim o şöyle iyidir, böyle iyidir, desin. Esasen onu hesaba çekecek olan Allah’tır ve Allah’a karşı hiç kimse kesin olarak temize çıkarılamaz” buyurdu. (Buhârî, Şehâdât 16, Edeb 54; Müslim, Zühd 65. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Edeb 9; İbni Mâce, Edeb 36)
İnsanları gereğinden fazla şişirme işini, genelde bir menfaat elde eden, ya da edecek, yalaka tabir ettiğimiz kişiler yapar. Bu yüzden meddah tipi insanlara dikkat edilmesi gerekir.
İnsanlar maddi yönden ilerledikçe, makam mevki sahibi oldukça, kariyer yaptıkça bir şeyleri elde etmek için, hiç ummadıkları tavizler verebilmektedir.
Bu durum insanların ahlaki yönden yozlaşmalarına, daha doğrusu kirlenmelerine, sebebiyet vermektedir. O nice nice toz konduramadıklarımızın, böyle kirli halleri, elbette bizi üzüyor. Böyle bir duruma düşmemek için, insanın her hâlükârda ilkeli bir duruşa sahip olması şarttır. İnsanlığın en büyük sorununun, ahlak olduğunu asla unutmamalı ve bu problemi de tez elden çözmek zorundayız.
Şemsettin ÖZKAN
31.07.2025 KONYA
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com
4-islamveihsan.com