(Toplumsal İlişkiler 1898)
وَالَّذٖينَ اِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً اَوْ ظَلَمُٓوا اَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللّٰهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَمَنْ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ اِلَّا اللّٰهُ وَلَمْ يُصِرُّوا عَلٰى مَا فَعَلُوا وَهُمْ يَعْلَمُونَ
“Ve (o muhsinler) “çirkin bir hayâsızlık” işledikleri ya da (günaha girip) nefislerine zulmettikleri zaman, (hemen) Allah’ı hatırlayıp günahlarından dolayı bağışlanma isteyenlerdir. (Ve zaten) Allah’tan başka günahları bağışlayan kimdir? Bir de onlar, yaptıkları (kötü şeylerde) bile bile ısrar etmeyenlerdir.” (Al-i imran/135)
Yaptığı araştırmalar ve yazdığı ilginç makalelerle adı “Modern Kahine” çıkan İngiliz şair ve yazar Aldous Huxley (1894-1963): “ne sebeple olursa olsun, hatanızın üzerine kara kara düşünmeyin. Temizlenmenin yolu, çamurda yuvarlanmak
değildir” derken, insanın yaptığı hatanın farkına bir an evvel varıp, o yanlıştan çıkmasının ne kadar elzem olduğunun altını çizer.
İlginçtir ki, hata yapmayı çamura batmaya benzetir. Yapılan yanlışlarda ısrar edilmemesi için insan; “vay efendim, ben bu hatayı nasıl yaptım?” diyerek, o yanlışta takılıp kalmamasının çok önemli olduğunu anlatır. Bir yerde takılıp obsesyon yapanlar, bir adım dahi ilerleyemez. Sağlıklı bir fikir üretemez. Geçmişe takıntılı bir hayat sürerler. Dolayısıyla yaşam kaliteleri düşer. İnsan ilişkileri dumura uğrar.
Aslında bu hatadan hiç ders çıkarmayalım, hiç üzerinde durmayalım anlamında değildir. Sadece olaylardan ibret alıp, bir daha aynı günah üzerinde ısrar etmeyelim demektir bu. Tevbe edip ya da pişmanlık duyup o yanlışa bir daha düşmeyelim manasındadır. Böyle olmalı ki insan kurtuluşa erebilsin. İnsan hata yapar, şaşar, beşerdir lakin oradan çıkabilmeyi de becerebilen bir varlıktır nasıl mı?
Ebû Saîd Sa`d İbni Mâlik İbni Sinân el-Hudrî radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Vaktiyle doksan dokuz kişiyi öldürmüş bir adam vardı. Bu zât yeryüzünde en büyük âlimin kim olduğunu soruşturdu. Ona bir râhibi gösterdiler.
Bu adam râhibe giderek:
“- Doksan dokuz adam öldürdüm. Tövbe etsem kabul olur mu?” diye sordu.
Râhip:
“- Hayır, kabul olmaz,” deyince onu da öldürdü. Böylece öldürdüğü adamların sayısını yüz’e tamamladı. Sonra yine yeryüzünde en büyük âlimin kim olduğunu soruşturdu. Ona bir âlimi tavsiye ettiler.
Onun yanına giderek:
“- Yüz kişiyi öldürdüğünü, tövbesinin kabul olup olmayacağını” sordu.
Âlim:
“- Elbette kabul olur. İnsanla tövbe arasına kim girebilir ki! Sen falan yere git. Orada Allah Teâlâ’ya ibadet eden insanlar var. Sen de onlarla birlikte Allah’a ibadet et. Sakın memleketine dönme. Zira orası fena bir yerdir,” dedi.
Adam, denilen yere gitmek üzere yola çıktı. Yarı yola varınca eceli yetti. Rahmet melekleriyle azap melekleri o adamı kimin alıp götüreceği konusunda tartışmaya başladılar. Rahmet melekleri:
“- O adam tövbe ederek ve kalbiyle Allah’a yönelerek yola düştü,” dediler.
Azap melekleri ise:
“- O adam hayatında hiç iyilik yapmadı ki,” dediler. Bu sırada insan kılığına girmiş bir melek çıkageldi. Melekler onu aralarında hakem tayin ettiler.
Hakem olan melek:
“- Geldiği yerle gittiği yeri ölçün. Hangisine daha yakınsa, adam o tarafa aittir,” dedi.
Melekler iki mesâfeyi de ölçtüler. Gitmek istediği yerin daha yakın olduğunu gördüler. Bunun üzerine onu rahmet melekleri alıp götürdü. (Buhârî, Enbiyâ 54; Müslim, Tevbe 46, 47, 48) Sahîh(-i Müslim)deki bir başka rivayete göre:
“O kimse iyi insanların yaşadığı köye bir karış daha yakın olduğundan oralı sayıldı.”
Sahîh(-i Müslim)deki bir diğer rivayete göre:
“Allah Teâlâ öteki köye uzaklaşmasını, beriki köye yaklaşmasını, meleklere de iki mesafenin arasını ölçmelerini emretti. Adamın beriki köye bir karış daha yakın olduğu görüldü. Bunun üzerine affedildi.” Bir başka rivayette ise: “Adam göğsünün üzerinde öteki köye doğru ilerledi” denilmektedir.
Şemsettin ÖZKAN
06.09.2025 KONYA
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com
4-islamveihsan.com