(Toplumsal İlişkiler 1885)
قُلْ لِلْمُؤْمِنٖينَ يَغُضُّوا مِنْ اَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذٰلِكَ اَزْكٰى لَهُمْؕ اِنَّ اللّٰهَ خَبٖيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ اَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدٖينَ زٖينَتَهُنَّ اِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلٰى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدٖينَ زٖينَتَهُنَّ اِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ اَوْ اٰبَٓائِهِنَّ اَوْ اٰبَٓاءِ بُعُولَتِهِنَّ اَوْ اَبْنَٓائِهِنَّ اَوْ اَبْنَٓاءِ بُعُولَتِهِنَّ اَوْ اِخْوَانِهِنَّ اَوْ بَنٖٓي اِخْوَانِهِنَّ اَوْ بَنٖٓي اَخَوَاتِهِنَّ اَوْ نِسَٓائِهِنَّ اَوْ مَا مَلَكَتْ اَيْمَانُهُنَّ اَوِ التَّابِعٖينَ غَيْرِ اُو۬لِي الْاِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ اَوِ الطِّفْلِ الَّذٖينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلٰى عَوْرَاتِ النِّسَٓاءِۖ وَلَا يَضْرِبْنَ بِاَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفٖينَ مِنْ زٖينَتِهِنَّؕ وَتُوبُٓوا اِلَى اللّٰهِ جَمٖيعاً اَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
“Mümin erkeklere söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar ve iffetlerini korusunlar. Bu onlar için daha arındırıcıdır. Allah onların bütün yaptıklarından haberdardır.” (Nur/30)
“Mü’min kadınlara da söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar, ırzlarını korusunlar. (Yüz ve el gibi) görünen kısımlar müstesna, zînet (yer)lerini göstermesinler. Başörtülerini ta yakalarının üzerine kadar salsınlar. Zinetlerini, kocalarından, yahut babalarından, yahut kocalarının babalarından, yahut oğullarından, yahut üvey oğullarından, yahut erkek kardeşlerinden, yahut erkek kardeşlerinin oğullarından, yahut kız kardeşlerinin oğullarından, yahut müslüman kadınlardan, yahut sahip oldukları kölelerden, yahut erkekliği kalmamış hizmetçilerden, yahut da henüz kadınların mahrem yerlerine vakıf olmayan erkek çocuklardan başkalarına göstermesinler. Gizledikleri zinetler bilinsin diye ayaklarını yere vurmasınlar. Ey mü’minler, hep birlikte tövbe ediniz ki kurtuluşa eresiniz!” (Nur/31)
Tabiatı gereği erkekler bakmaya (röntgenciliğe) kadınlar ise baktırmaya (teşhirciliğe) pek meyyaldirler. Karacaoğlan bu yüzden olsa gerek, boşuna dillendirmemiş gözlerdeki ihaneti?
Ey benim bahtı yârim
Gönlümün tahtı yârim,
Yüzünde göz izi var,
Sana kim baktı yârim?
Kalbinde aşk izi var,
Seni kim yaktı yârim?
Yüzünde göz izi var,
Sana kim baktı yârim?
Jean Paul Sartre de; “ gözlerde ihanet var, siz sözlerde sadakat arıyorsunuz” derken, insanların söz ve eylem ilişkisi konusunda tutarlı olmadıklarına dikkatlerimizi çeker. Yani insanı gözünden tanıyın, ihanet mi yoksa sadakat mi içeriyor? Şayet gözlerde ihanet, hainlik ya da sevgide aldatma, her ne derseniz deyin varsa, boşuna muhatabınızın sözlerinde sadakat, sağlam, güçlü ve içten bağlılık aramayın. Çünkü bulamayacaksınız. Görünen köy kılavuz istemez. Gözler yalan söylemez. Onlar kalbin aynasıdır.
Hangi aşka bakarsanız bakın, öncelikle bağlanan ruhlar değil, gözlerdir. Bu durum gözlerin çarçabuk ihanet tuzağına düşeceğini gösterir. Hal böyle olunca da, sözlerin ne kadar doğru olması gerektiğinin, kıymeti harbiyesi var mı? Her ne kadar dudaklardan dökülenler kelimeler bizi cezbetse de, güzel şeyler söylese de, gözler her zaman gerçekleri anlatmıyor mu? Sözler cılız bir şekilde, adeta fısıltıya benzer bir iniltiyle, kalbimizin zarını dahi delip geçemezken, gözler o hain bakışlarıyla içimizi, dışımızı, yangın yerine çevirmiyor mu? Bu ne yaman çelişki ve eylem yoğunluğu öyle? Şaşırıyoruz, lakin şaşırmamak gerek.
Kia Vahland’ın “Leonardo da Vinci ve Kadınları” kitabında geçen şu satırlar mevzuya ışık tutar: “Dönemin görgü kuralları kitaplarında genç kadınlar kiliseye gitmek için sokağa çıktığında başını yere eğmeleri gerektiği öğütlenir. Kadın sadece eşi ya da yakın erkek akrabalarıyla göz göze gelebilmektedir. Sonuçta gözler kalbin aynasıdır ve onların ışıltısı her an aşk ateşini alevlendirebilir.” (Martı yay.sayfa 110)
Şemsettin ÖZKAN
24.08.2025 KONYA
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com
4-1000kitap.com