(Toplumsal İlişkiler 899)
وَقُلْ لِعِبَادٖي يَقُولُوا الَّتٖي هِيَ اَحْسَنُؕ اِنَّ الشَّيْطَانَ يَنْزَغُ بَيْنَهُمْؕ اِنَّ الشَّيْطَانَ كَانَ لِلْاِنْسَانِ عَدُواًّ مُبٖيناً
“Ey Muhammed! Bu inkârcıları hak dine dâvet edecek olan mümin
kullarıma söyle; onlarla konuşurken, gönül incitmeden, kaba ve kırıcı davranmadan, en güzel şekilde konuşsunlar. Çünkü
şeytan, kalplere kin ve nefret tohumları ekerek aralarına fesat sokmak ve böylece onları öfkelendirip birbirine düşürmek için her an fırsat kollamaktadır. Doğrusu şeytan, insanın apaçık düşmanıdır. O hâlde, ey iman edenler! Cennetin yalnızca sizlere özgü olduğu ve karşınızdakinin cehenneme gireceği yolunda ifâdeler kullanarak, üstelik bu sizin üzerinize vazife değilken şeytanın eline koz vermeyin.” (İsra/53)
Dale Carnegie’nin ünlü eseri “Söz Söylemek Ve İş Başarmak” adlı ünlü eserini duymuşsunuzdur. “Sessizliğinizle konuşacaksınız, daha konuşmaya başlamadan kınanır veya onaylanırız” cümleleri kurar yazar, söz söylemek üzerine. Daha çok söz söyleme ve iş başarmak için atılacak somut adımlara dikkatlerimizi çeker.
Gönüller sultanı Hz. Mevlana ise söz söylemenin soyut yönüne odaklanır ve şöyle der: “Gönül tandırında pişmemiş, sabır mutfağından geçmemiş söz yavan sözdür.” Yani gönülden, kalpten, ciğerden söylenmeyen ve samimi olmayan bir sözün, Hz. Pir’in gözünde kıymeti harbiyesi yoktur.
İnsanoğlu ne garip bir varlık değil mi dostlar? Herşeyi dışarıda başka yerlerde arar. Halbuki insanın aradığı şey öyle uzaklarda falan değil. Hemen yanıbaşında, kendisindedir.
Hz. Mevlana der ki; “ey gönül! Sen aşkı sevdayı onda bunda mı sanırsın? Oysa o senin “bağrında” hâlâ anlamaz mısın?” İnsanı özel, has kılan da sevdiği değil, sevgisidir. Ah bunun bir farkına varabilse. İnsan konuşacaksa gönlüyle konuşmalıdır, öyle dilinin ucuyla değil.
Söz söylemek öyle her aklına geleni söylemek değildir. Sabır mutfağından geçirmek gerekiyor ağızdan çıkacak sözü. Makinalı tüfek gibi her sözü konuşmak marifet değildir. Hz. Mevlana; “sabret ki herşey hissettiğin gibi olsun, sabret ki herşey gönlünce olsun” derken, her konuda sabırla hareket etmenin ne kadar önemli olduğunu anlatır bize. Konuşmuş olmak için konuşmak lüzumsuzluktan başka birşey olmasa gerek.
Hele hele gönülsüz hiç konuşmamalı. Hz. Pir’in ifadesiyle söz gönül tandırında iyi pişmeli. İyi pişmeyen ekmek hamur olur, çiğ olur. İnsanın midesine oturur kalır. Midesini ağrıtır. İnsanda hazım sorunları başlar. Böyle olunca da söz, söz olmaktan çıkar ve boşa sarfedilmiş olur.
Şemsettin ÖZKAN
11.12.2022 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixabay.com