(Toplumsal İlişkiler 1981)
يَٓا اَيُّهَا الَّذٖينَ اٰمَنُوا لَا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُواۜ وَلِلْكَافِرٖينَ عَذَابٌ اَلٖيمٌ
“Ey iman edenler! (Yöneticilerinize:) “Raina-Bizi güt (şuursuz koyun sürüsü gibi bizi yönet)” demeyin; “Ünzurna-Bizi gözet (organize ve koordine edip istişare ile idare et)” deyin ve (Hakk ve adalet ettikçe onları) dinleyin. (Unutmayın ki) Kâfirler ve nankörler için acı bir azap vardır.” (Bakara/104)
Üstadımız Cahit Zarifoğlu; “Bir Değirmendir Dünya” adlı eserinde, şöyle bir cümle kurar doğrusu irkildim: “Daha da vahimi, insanlarda gittikçe daha da belirginleşen kişiliksizlik. Sürüleşmek” derken, dikkatlerimizi karakter yoksunu kişiliksiz, sürü psikolojisine sahip bireylere dönüşme tehlikesine çeker.
Üstad haklıdır, insan sürü psikolojisine, manipülasyona, güdülmeye çok yatkın bir varlıktır. Halbuki özgür yaratılmış. Yukarıda geçen ayete göre; Müslüman topluma koyun gibi güdülmek ve despot bir idareye boyun eğmek değil, etkin bir şekilde siyasete girmek, yönetimi takip ve tenkit etmek, ama şuurlu bir sorumluluk yüklenip, Hakk’ta ve hayırda itaat etmek düşmektedir.
Bir Alman atasözü der ki; “Sürü olmak, sürü içinde gitmek ve öylece yol almak istersen yaşamın boyunca sadece, kıç görürsün.” Doğrudur, bize hep sürü içinde olmamız öğütlenmiştir. Öğretilen yanlışlardan biri de; “sürüden ayrılanı kurt kapar” atasözüdür.
Bir Sümer atasözü der ki; “çobanın kaval sesine kanıp yaylaya gittiğini zanneden koyunlar, mezbahaya gittiklerini hiçbir zaman anlayamadılar.” Maalesef aldanan aldanana. Bu yüzden asla sürü psikolojisine uyup koyunların peşine takılmamalıdır. Boş vaatlerle, kaval çalarak, yalan atarak ortalıkta gezenlerin peşinden gidilmemelidir. İnsan kuru vaad ve sözlerle aklını çelmeye çalışanları iyi analiz edip, onlara uymamalıdır.
Sürü psikolojisinin nasıl bir şey olduğunu canlı bir olay ile anlamaya çalışalım. Bu hadise Van ilimizin Çatak ilçesinde gerçekleşmiştir. Van’ın Çatak ilçesinde gece saatlerinde meydana gelen üzücü bir olayda, 334 koyun kayalıklardan düşerek telef oldu. Olay, Çatak ilçesine bağlı Çılga Mahallesi Bölmetaş mezrasında yaşandı. Sürü, yaylada otlatılırken, en öndeki koyunun uçurumu fark edemeden düşmesiyle birlikte diğer koyunlar da peşinden uçuruma atladı. Çoban olayı fark edip hayvan sahiplerine haber verince, vatandaşlar bölgeye giderek 18 vatandaşa ait 334 koyunun telef olduğunu tespit etti. Hayvan sahiplerinin ihbarı üzerine Van İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Çatak İlçe Tarım Orman Müdürlüğü ekipleri bölgeye giderek zarar tespit çalışması başlattı.
Şemsettin ÖZKAN
28.11.2025 GÜZELYALI
KAYNAKLAR
1-kuran.diyanet.gov.tr
2-kuranmeali.com
3-pixaby.com
4-saraymedya.com
5-suskunduvar.com